Đi tìm Việt Nam trong những cuốn sách

“Những cuốn sách là những chiếc máy bay, là đoàn tàu, là con đường. Chúng là điểm đến, và là chuyến hành trình. Chúng là ngôi nhà.” (Anna Quindlen)

Nhiều người thích tìm kiếm hình ảnh một thành phố mình biết hay nghe qua trong những cuốn tiểu thuyết hay biên khảo thay vì sách du lịch, vì chỉ khi có câu chuyện của ai đó ở thành phố ấy, họ mới có cảm giác nó hiện hữu rõ nét hơn cả, nhiều xúc cảm hơn cả, buồn hơn và cũng vui hơn, khi nhuốm màu hoài niệm, khi sôi nổi nhiệt thành. Hành trình đi tìm Việt Nam trong những cuốn sách khởi đầu từ Hà Nội, về Huế, lên Đà Lạt, đến Sài Gòn, rồi về miền Tây. Mỗi cuốn sách dưới đây là một hành trình vượt thời gian, một khắc hoạ sống động về con người và vùng đất, về những nét văn hoá đa dạng trải dài khắp Việt Nam.

Thức Tỉnh (Line Papin)

Thức Tỉnh là một câu chuyện tình kiểu Pháp diễn ra ở Hà Nội, được Line Papin viết khi cô còn rất trẻ. Hà Nội là mảnh đất lạ lùng, nơi có những đêm hè mưa rào bất chợt bên bãi sông Hồng, những con ngõ nhỏ xiêu vẹo dây điện chằng chịt, những hàng xôi ruốc ven đường… Line Papin tái hiện Hà Nội như một nơi chốn vừa nuông chiều vừa khắc nghiệt với những nhân vật chính: một anh chàng người Pháp đi tìm bóng dáng con người trong quá khứ, một cô gái người hiện diện mơ hồ như một lữ khách không nơi chốn, một người trẻ sinh ra và lớn lên ở đất nước không phải quê hương họ… tất cả những tương tác chồng chéo và những mối tình tuổi trẻ dằn vặt mê mải được tái hiện giữa âm thanh ồn ào của một Hà Nội hiện đại, xô xát, hỗn tạp nhưng cũng đầy chất thơ, đầy nhựa sống.

Về Huế (Trần Kiêm Đoàn)

Về Huế là một cuốn tạp bút kiêm hồi kí, về đủ mọi thứ từ chè Huế cho đến câu hò. Nhà văn Trần Kiêm Đoàn kể về Huế từ những kí ức hồi trẻ, tháng ngày ở trọ đạp xe đi học ở Quốc học, rồi cơn cảm nắng cô nữ sinh Đồng Khánh…cho đến những câu chuyện tiếp nối về sau khi ông trở về thăm Huế. Vì thế, cuốn sách thủ thỉ và chân tình, như cách những người lớn tuổi hay kể chuyện cho con cháu nghe, chuyện ngày xưa và chuyện bây giờ, chuyện tình yêu và chuyện quê hương xứ sở, chuyện chiến tranh và hòa bình… tất cả những gì có thể gắn bó với một vùng đất thơ mộng và nhạy cảm như Huế.

Kí ức của kí ức (Nguyễn Vĩnh Nguyên)

Cuốn tiểu thuyết gợi nhớ đến Patrick Modiano khi ông viết về Paris. Nguyễn Vĩnh Nguyên không viết về Đà Lạt như một mảnh đất cao nguyên rộng lớn mà về một góc quán cà phê, một hầm rượu, một con dốc, một góc thư viện Đà Lạt… tất cả những ngóc ngách nhỏ bé và đơn lẻ nhưng tổng hòa lại để tạo nên chân dung một đô thị cao nguyên buồn lãng đãng và nhuốm màu quá khứ. Cuốn sách đưa người đọc lạc lối giữa những mốc thời gian, khi thì quá khứ, lúc thì hiện đại, khi thì khắc nghiệt, lúc thì thơ mộng ngây ngất. Nhân vật tôi dành hàng ngày trời trong thư viện nghiên cứu cho cuốn biên khảo của mình, nhưng thực chất là để định nghĩa chính mình, và mối thân tình với thành phố anh từng gắn bó.

Sài Gòn bao nhớ (Đàm Hà Phú)

Cuốn tản văn tự sự này sẽ khiến bạn nhớ thương Sài Gòn thậm chí khi vẫn đang ở Sài Gòn, vì Đàm Hà Phú là người kể chuyện dễ thương, chân thành và đơn giản, anh sống trong Sài Gòn trước, quan sát người Sài Gòn tương tác, rồi kể lại với sự chân phương nhất, đúng với cách ăn nói của những người Sài Gòn. Nhân vật trong những mẩu ghi chép của Đàm Hà Phú hầu hết là người lao động, mưu sinh, những người chúng ta thường không nghĩ có thể làm nên thơ ca trong văn chương đương đại. Mỗi lần quá tải vì sự xô bồ ở Sài Gòn, hãy tìm đọc ngẫu nhiên Đàm Hà Phú, để đối thoại và thỏa hiệp, để tìm hiểu Sài Gòn nhiều hơn một chút và để khám phá những giao diện mới mẻ của vùng đất này.

Người Tình (Marguerite Duras)

Chưa có cuốn sách nào viết về Sa Đéc (Đồng Tháp) và dòng Mê Kông dẫn dụ và đẹp như Người Tình. Dù câu chuyện tình yêu thời thuộc địa diễn ra cách đây gần cả thế kỉ, nhưng vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả Sài Gòn quận 5 hiện lên sống động vô cùng trong người Tình. Sa Đéc là một thị trấn nhỏ bé lãng mạn pha trộn giữa nét kiến trúc đặc trưng của người Phúc Kiến và người Pháp, nằm ven dòng Mê Kông. Sa Đéc ngày nay vẫn lưu giữ được những nét đẹp cổ kính ấy, vì thế nên khi cuốn sách ra mắt và trở thành “nàng thơ” của bao thế hê người đọc khắp thế giới, người ta vẫn tìm đến Sa Đéc để tìm kiếm "người tình"...