Người nghệ sĩ dưới danh kẻ giả mạo

Buổi trưng bày những bức chân dung của Elmyr de Hory là một cách để tri ân người đàn ông này với tư cách một nghệ sĩ cũng như một kẻ giả mạo. Liệu nó có thể mang lại cho ông sự công nhận đã bị chối bỏ bấy lâu nay?

Tại phố Saint Peter, Minnesota — ngôi nhà ở vùng ngoại ô của Minneapolis trông giống như một viện bảo tàng. Những tác phẩm nghệ thuật được trưng bày ở mọi ngóc ngách: trên cầu thang, trong  tủ quần áo và sau những cánh cửa. Ở trong phòng khách, một bức tượng bán thân bằng đồng của người nghệ sĩ đã tạo nên những tác phẩm này nở một nụ cười nhẹ nhàng từ góc phòng để tỏ lòng ngưỡng mộ những tác phẩm của ông: một của Matisse, một của Modigliani và một số ít của Picassos.

Ngài Forgy sở hữu bộ sưu tập lớn nhất những tác phẩm của Elmyr de Hory, một trong những kẻ giả mạo nghệ thuật khét tiếng của thế kỷ 20. Vào những năm 1950 và những năm 60, de Hory được cho là đã giả mạo hơn một nghìn tác phẩm của các nghệ sĩ lớn. Nhiều tác phẩm đã bị chuyển khỏi các viện bảo tàng. Phần còn lại, theo các chuyên gia, vẫn còn ở đó.

Ngài Forgy đã dành nhiều năm cống hiến cho sự nghiệp tưởng nhớ de Hory. Ông đã viết một cuốn sách, tổ chức các buổi trò chuyện và đóng góp cho triển lãm các tác phẩm giả mạo. Ông nói đó là tiếng gọi của con tim đã dẫn ông đến với sự nỗ lực tổ chức một triển lãm các tác phẩm nguyên bản của de Hory. Không hề có sự giả mạo. Chỉ có de Hory và tiếng nói của bản thân ông.

“Đó là công việc nỗ lực trở thành chính bản thân mình chứ không phải ai khác. Không có bất cứ sự giả mạo nào ở đây.” Ngài Forgy nói.

Triển lãm được tổ chức ở viện bảo tàng Hillstrom trên phố Saint Peter, Minnesota, tập trung vào những bức chân dung của de Hory. Bây giờ, đã phố thập kỷ trôi qua kể từ khi người họa sĩ qua đời, khán giả vẫn không thể “bỏ lại phía sau những tin tức giật gân của báo lá cải – sự kính trọng câu chuyện của ông”, Mr Forgy nói. Đó là cái nhìn đầu tiên về người nghệ sĩ dưới danh kẻ giả mạo. 

Trong suốt cuộc đời mình, de Hory đã đấu tranh để khơi gợi sự hứng thú trong tác phẩm của chính ông. Một nghệ sĩ người Hungary đã đến Mỹ vào tháng Tám năm 1947, và trước tháng Một năm 1948 ông đã trưng bày một số tác phẩm ở triển lãm Lilienfeld ở New York. ARTNews đã miêu tả nó như một “hợp âm nổi bật của dàn nhạc theo trường phái Paris”. Ở một thành phố bùng nổ với sự hiện đại của chủ nghĩa trừu tượng biểu hiện, điều đó có nghĩa là “đẹp nhưng cổ”. De Hory chỉ bán được duy nhất một bức, ông đã đổ lỗi cho trận tuyết nặng hạt vào đêm mở bán tháng 1.

De Hory, đã bán được một ít những tác phẩm giả mạo ở châu Âu. Trong suốt thập kỷ sau đó, ông đã đến Mỹ và mạo danh thành một quý tộc lâm vào tình cảnh khó khăn sau chiến tranh. Ông đã bán những tác phẩm giả mạo theo phong cách một số nghệ sĩ vẫn còn sống như Picasso và Matisse – và tạo ra rất nhiều những tác phẩm giả mạo theo Amedeo Modigliani đến nỗi theo như Kenneth Wayne - giám đốc dự án The Modigliani, không thể biên soạn một danh mục chính xác những tác phẩm của người nghệ sĩ.

Sau vài trăm tác phẩm giả mạo, một số thương nhân đã bắt được ông và báo với chính quyền để trục xuất ông ra khỏi đất nước.

Ngài Forgy gặp de Hory trên bãi biển Ibiza của Tây Ban Nha vào năm 1969. Một loạt những scandal khi đó đã nói về những bức tranh giả mạo của de Hory ở Mỹ và Pháp. Tuy nhiên, ở Tây Ban Nha ông hoàn toàn không phải chịu bất cứ hậu quả nào. Nên ông đã tạo nên một thân phận mới: kẻ giả mạo vĩ đại đánh lừa giới nghệ thuật. De Hory đã hợp tác với tiểu thuyết gia Clifford Irving, người đã chấp nhận sự phóng đại và những phát minh của de Hory để viết lên cuốn tự truyện bán chạy nhất của kẻ giả mạo, “FAKE!”. (Dự án tiếp theo của Irving - một cuốn tự truyện của Howard Hughes, đã khiến ông phải ngồi tù)

Trong thời gian này, ngài Forgy đã xuất hiện, khi ấy ngài 20 tuổi. Hai người đã trở nên thân thiết, và khoảng cách tuổi tác bốn thập kỷ đã khiến cho tình bạn của họ giống như tình cảm thầy trò. De Hory đã dạy cho ông những bài học về nghi thức hoàng gia (như cách để hôn tay công chúa) và cho ông những bài kiểm tra thường xuyên về lịch sử (“Botticelli sống vào thời kỳ nào?”).

“Ông ấy còn hơn cả một người cha đối với tôi,” Ngài Forgy – nay đã 70 tuổi chia sẻ. “Ông ấy còn lo lắng đến tương lai của tôi.”

Trong bài giảng về nghệ thuật của mình, Ngài Forgy đã nói “Elmyr luôn cố gắng hết mình để chạm tới bản chất thật sự của nghệ thuật thay vì việc chỉ gắn mác tên mình lên nó.” Ông ghét sự ám ảnh của thị trường về những cái tên nổi tiếng. De Hory cũng nói rõ rằng nếu như những tác phẩm của ông ấy có thể vượt qua bản gốc, thì ông ấy cũng tuyệt vời như những con người vĩ đại kia.

Tuy vậy, sau sáu năm bên nhau, tình bạn của họ đã đi đến hồi kết. De Hory đã phải chiến đấu với một yêu cầu dẫn độ mới đến Pháp. Khi có tin rằng việc dẫn độ đã được cấp phép, Ngài Forgy đã báo cho de Hory biết. Vào ngày 11 tháng 12 năm 1976, de Hory đã tự sát.

Ông đã để lại tất cả mọi thứ cho Ngài Forgy. Ngài Forgy đã quay trở lại Minnesota với khoảng 300 tác phẩm của de Hory. Ngài đã im hơi lặng tiếng trong nhiều thập kỷ. Chỉ đến năm 2007 ngài mới bắt đầu viết một cuốn hồi ký. Sau khi tự xuất bản nó vào năm 2012, ngài đã chuyển thể nó thành một vở kịch và sau đó là một vở nhạc kịch. Ngài đã hình thành cho mình một mục tiêu mới đó là trở thành người trông coi gia tài của de Hory. Ngài Forgy đã cho những triển lãm nghệ thuật giả mạo mượn các tác phẩm của de Hory và kể lại câu chuyện về một kẻ tinh quái đáng yêu, người đã khiến cho giới nghệ thuật một phen đảo lộn. Mọi người cảm thấy câu chuyện hấp dẫn đến mức không thể cưỡng lại được đến nỗi một khu chợ nhỏ đã được mở ra dành riêng cho những tác phẩm giả mạo và góp nhặt của de Hory. Ngài Forgy đã nói rằng vào năm 2014, một tác phẩm của de Hory theo phong cách của Matisse đã được bán với giá 28,000$. Những tác phẩm khác được bán với giá từ hàng trăm nghìn đến hàng triệu đô la. 

Ngài Forgy tin rằng triển lãm lần này có thể đem đến cho de Hory sự công nhận mà ông đã tìm kiếm suốt cuộc đời mình. Những bức vẽ được hoàn thành tại Ibiza và phần nhiều là những bức phác họa nhanh những người bạn, bao gồm một vài bức về ngài Forgy. Một số ức chưa hoàn thành hoặc được lấy từ cuốn sổ nháp của de Hory. Sự đa dạng trong phong cách thực sự ấn tượng. Rất nhiều trong số đó đã evoke những người nghệ sĩ ông từng giả mạo. Sự đơn giản vui tươi trong một vài bức vẽ của ông.

Julia Courtney, người đồng tổ chức triển lãm nghệ thuật giả mạo tại Bảo tàng Springfield ở Massachusetts, nói rằng bà có thể nhận thấy ở tác phẩm của de Hory tình cảm của ông dành cho Modigliani. Một xu hướng tương tự trong việc elongate the features có thể chỉ ra lý do vì sao de Hory thường xuyên hướng về Modigliani trong quá trình giả mạo của mình.

“Những tác phẩm nguyên bản của ông thực sự mở ra một cánh cửa dẫn đến con người thật của ông,”Bà Courtney chia sẻ. “Có một sự tự tin trong nét vẽ và cách tạo bóng. Kỹ năng của ông đã đạt đến một mức độ rõ ràng. Ngắm nhìn bàn tay của người nghệ sĩ, sẽ có cảm giác thời gian như ngừng trôi.”

Một số tác phẩm của ông thấm đầy sự chiêm nghiệm và mang phong cách đen tối trong khi số khác thì tự nhiên và vương nét u buồn. Đó đều là những phong cách ông ấy không bao giờ hướng đến hoặc không có đủ tự tin để giả mạo.

Sự đa dạng trong phong cách của de Hory là minh chứng cho tài năng cũng như sự không chắc chắn của ông. Sau một cuộc đời mạo danh và nói dối về bản thân (bao gồm cả việc nói dối ngài Forgy về tên của mình và nhiều thứ khác), rất khó để có thể xác định vị trí của de Hory trong chính công việc của ông.

“Sự thuần khiết của tính nguyên bản đã được đánh giá quá cao,” Ngài  Forgy khẳng định. Một lần ngài đã hỏi de Hory liệu ông có cảm thấy mình thiếu bất kỳ một công cụ nghệ thuật nào không, ông đã nói, “Có lẽ là sự sáng tạo”. Nhưng để Hory luôn đổi mới và sáng tạo thông qua cách kể chuyện và sự khéo léo trong đôi bàn tay của mình, điều đã tạo nên một khoảnh khắc đặc biệt trong lịch sử nghệ thuật. Một sự đổi mới ít người có thể chạm đến.

Đêm ở màn tại Bảo tàng Hillstrom là một sự kiện giản dị. Giống như Tháng Một năm 194 tại New York, trận tuyết tháng Hai tại Minnesota đã ngăn cản nhiều người lái xe đến khuôn viên trường đại học Gustavus Adolphus, địa điểm của bảo tàng. Nhưng ngài Forgy đã ngây ngất. “Cuối cùng tôi đã bày tỏ được lòng thành kính tới người bạn của mình,” ông nói.

Bức tranh tiết lộ nhiều điều nhất có lẽ là bức tự họa của de Hory. Tối tăm và ám ảnh với đôi mắt mờ đục, nó vẫn chưa được hoàn thành. Nỗi băn khoăn không biết nên tự họa bản thân ra sao, có lẽ đó là lúc de Hory được sống một cách con người thất, thành thật nhất.