Fika - Thưởng thức cà phê "đúng chuẩn" người Thuỵ Điển

Cứ mỗi khi đặt chân đến một quốc gia, chúng ta lại bắt gặp gam màu nâu sẫm của hạt cà phê và hình ảnh người dân địa phương thưởng thức chúng theo những phong cách hoàn toàn khác biệt. Ở Việt Nam, vị đắng của cà phê hoà cùng nhịp sống nơi phố thị, của những quán nước ven đường và các cụ ông sáng sáng lần giở những trang báo mới đã trở nên quá đỗi quen thuộc, là một phần của nếp sinh hoạt bình dị nơi đây. Còn đối với kinh đô New York hoa lệ, cà phê tại chốn đây lại là thức uống được ưa chuộng nhất để chào mừng một ngày mới tinh khôi, lắc lư trong chiếc ly giấy và hoà cùng dòng người chen chúc nhau trên những cung đường tấp nập.

Vậy còn ''Fika'' - văn hoá của Thuỵ Điển thì sao? Liệu với người dân ở vùng đất châu Âu xa xôi, thưởng thức cà phê có gì đặc biệt mà ai đặt chân đến cũng không tài nào thôi ấn tượng?

Fika là danh hay động từ?

Tương tự như việc nhâm nhi cà phê tại các quán “cóc” Việt Nam, Fika ở Thuỵ Điển mang hàm nghĩa là một khoảng thời gian nghỉ ngơi để tận hưởng loại thức uống này. Chẳng ai bảo ai, cũng chẳng công ty hay cơ quan nào quy định thời gian cụ thể, Fika diễn ra tự nhiên như việc đánh răng, rửa mặt hay thưởng thức các bữa ăn trong ngày.

Thông thường, người dân địa phương sẽ dừng các hoạt động làm việc và học tập từ 10 phút đến vài tiếng để nhấm nháp chút vị đắng của cà phê vào khoảng 10 giờ sáng hay 3 giờ chiều. Tuy nhiên, vì không cố định thời gian cụ thể nên Kvallsfika - ''Fika vào buổi tối'' cũng được nhiều người lựa chọn để an tĩnh tâm trạng sau ngày dài hoạt động.

Fika chỉ để uống cà phê?

Thuỵ Điển là một trong những quốc gia nổi tiếng với sản lượng cà phê tiêu thụ mỗi năm đứng đầu thế giới. Loại thức uống này với họ không còn chỉ xuất hiện vào những lúc cần caffeine để sáng suốt hơn, mà đã ăn sâu và trở thành một phần hơi thở của con người nơi đây.

Trong lúc Fika, họ có cơ hội để thưởng thức một tách cà phê đậm vị vừa không chỉ giúp tỉnh táo sau hàng giờ làm việc, mà còn khơi dậy nguồn năng lượng tiềm tàng để sẵn sàng cho những kế hoạch tiếp theo.

Ngoài ra, Fika còn là dịp quý giá để không chỉ tận hưởng bầu không khí ấm cúng thoang thoảng hương cà phê rang, mà còn trò chuyện, chia sẻ và tán gẫu giữa các cá nhân với nhau. Đó có thể là giữa những thành viên gia đình vào ngày cuối tuần sum họp, có thể là sau buổi tranh luận căng thẳng giữa các đồng nghiệp kéo dài hàng giờ liền, và cũng có thể diễn ra trong những cuộc hội ngộ bạn bè thân.

Khi những ngày Đông đến gần và thường kéo dài hơn so với các vùng lân cận khác, Fika lại càng được người Thuỵ Điển ưa chuộng khi có thể sưởi ấm cơ thể với một tách cà phê nóng, tán gẫu về đủ loại chủ đề và lặng ngắm những hạt tuyết trắng ngoài khung cửa sổ.

3 nguyên tắc cơ bản trong Fika bạn nên biết

1. Uống cà phê thôi chưa đủ

Nhiều người lầm tưởng rằng với niềm đam mê “vô hạn” dành cho cà phê, người Thuỵ Điển chỉ nhâm nhi thức uống và tận hưởng trọn vẹn hương vị thuần tuý nhất của nó thay vì ăn kèm với các món khác.

Thật ra, tại quốc gia xinh đẹp này, bánh mặn và ngọt là những gì tinh tuý nhất, thậm chí họ còn đặt cả những dịp lễ toàn quốc như ngày Pancakes, ngày Cinnamon Bun để tôn vinh vị ngon tuyệt vời của chúng. Đó cũng là lý do vì sao trong khoảng thời gian tĩnh lặng dành cho Fika, những món ăn mặn như sandwich cho bữa sáng hay cookies, waffle, pancakes, cinnamon rolls thường dùng cho bữa trưa luôn được chuẩn bị và bày biện đầy đủ.

2. Trò chuyện về những chủ đề nhất định

''Chit chat'' trong Fika là một trong những yếu tố cần thiết nhất tạo nên không gian nghỉ ngơi ấm cúng, thân thiện và gắn kết mối quan hệ giữa người với người. Đối với những cá nhân vừa bắt đầu một công việc, làm quen với môi trường sống mới thì Fika càng là cơ hội quý giá để nhanh chóng hoà nhập và bắt kịp với cộng đồng.

Tuy nhiên, nói như vậy không có nghĩa rằng bạn có thể tuỳ ý trò chuyện về bất cứ chủ đề gì. Tranh cãi, đối nghịch quan điểm và đề cập các vấn đề tiêu cực thường không được khuyến khích trong khi Fika diễn ra. Việc chia sẻ quan điểm cá nhân về chính trị, sắc tộc, chiến tranh, lịch sử và cả nói xấu hay chế giễu người khác nên được đặc biệt hạn chế. Thay vào đó, hãy chỉ tập trung vào chất lượng của từng giọt cà phê và hương vị mặn ngọt trong từng mẩu bánh nhỏ.

Đôi lúc, mỗi chúng ta có lẽ đều cần khoảng thời gian an tĩnh như thế, gạt đi mọi suy nghĩ tiêu cực và thưởng thức cuộc sống như chính nó vốn vậy!

3. Quy tắc 7 loại bánh

Tất cả bắt đầu từ những năm 40, một cuốn sách kinh điển của Thuỵ Điển được xuất bản với tên gọi ''Sju Sorters Kakor'' - 7 Loại Bánh Cookies ra đời, và từ đó đến nay đã góp phần hình thành những chuẩn mực văn hoá nhất định tại đất nước này. Theo tác giả, người vợ được xem là mẫu mực và khéo léo trong gia đình là khi họ có thể chuẩn bị 7 loại bánh khác nhau cho một buổi Fika mỗi lúc khách đến chơi nhà.

Với họ, chỉ tiếp đãi 6 kiểu bánh là biểu hiện của sự lười biếng và thiếu nồng nhiệt, nhưng đến ngưỡng 8 loại thì chủ nhà lại được xem là quá phung phí và thể hiện. Chính vì vậy, có thể nói con số 7 với người Thuỵ Điển không chỉ mang hàm nghĩa hoàn chỉnh mà còn vừa đủ để bộc lộ tinh thần hiếu khách cũng như sự khéo léo của những bàn tay nội trợ.

Tương tự các xu hướng sống nổi bật trong những năm gần đây chẳng hạn ''Hygge'' hay ''Lagom'', ''Fika'' được biết đến như một nét đặc trưng của riêng Thuỵ Điển, đóng vai trò quan trọng ảnh hưởng đến khả năng tiêu thụ cà phê hằng năm của quốc gia. Vùng đất này có thể chẳng sở hữu các thương hiệu danh tiếng toàn cầu như Starbucks hay Costa Coffee. Thế nhưng, chỉ với một điểm sáng giá sau đây mà họ đang sở hữu có lẽ đã đủ để bất kỳ ai ghé thăm một lần cũng không ngừng ấn tượng: đó chính là mối quan hệ hoà quyện tuyệt đối giữa cà phê và nếp sống dung dị thường ngày của người bản xứ.