Watches Đồng hồ hỏa xa: Phục hưng ký ức một thời vàng son

Ít ai biết rằng một tai nạn thảm khốc tại nước Mỹ vào thế kỷ XIX đã mở ra lãnh địa chế tác đặc thù mà không kém phần thú vị: những chiếc đồng hồ dành riêng cho ngành đường sắt.

Lịch sử chế tác đồng hồ phục vụ nhu cầu của ngành hỏa xa cũng có nhiều điểm tương đồng với cách ra đời các cỗ máy thời gian đồng hành trong hành trình chinh phục vũ trụ hay đỉnh cao tốc độ. Với đặc thù của một công cụ đo lường thời gian chuyên dụng phục vụ yêu cầu cụ thể, những chiếc đồng hồ hỏa xa thuở sơ khai hiếm khi tập trung vào khía cạnh hoàn thiện thẩm mỹ, mà chủ yếu cải thiện độ chính xác cũng như các tính năng chuyên dụng.

Điều này nhằm đảm bảo lịch sử không lặp lại những tai nạn kinh hoàng như sự kiện hai đoàn tàu va chạm khốc liệt tại vùng Great Kipton, nằm cách không xa thành phố Cleveland của bang Ohio, Hoa Kỳ. Sự kiện diễn ra vào năm 1891 này đã cướp đi sinh mệnh của nhiều hành khách xấu số. Nguyên nhân được cho là đến từ một chiếc đồng hồ của kỹ sư bị hư hỏng và phải tạm dừng hoạt động vài phút trước khi "sống lại", nhưng sự sai sót đo đếm thời gian đã làm cho đoàn tàu di chuyển theo một cách hoàn toàn "sai thời điểm lẫn địa điểm".

Bia tưởng niệm ở Kipton về bi kịch hỏa xa năm 1891. Ảnh: Smithsonian's National Postal Museum 

Sau tai nạn đó, công ty đường sắt đã thuê một nhà kim hoàn nổi tiếng vùng Cleveland là Webb C. Ball tìm hiểu cách thức nhân viên đường sắt sử dụng đồng hồ. Thiếu quy chuẩn chính là kết luận mà chuyên gia này đưa ra. Vì vậy Ball đã thiết lập một tiêu chuẩn cho các mẫu đồng hồ bỏ túi phục vụ ngành vận tải xe lửa: đồng hồ phải có độ chính xác với sai số cho phép là trong khoảng 30 giây mỗi tuần; có 15 chân kính (jewel) trong bộ máy, mặt số màu trắng với số Ả-rập màu đen, và dải cọc số phải chia đến đơn vị phút.

Điều này đã mở ra một thị trường tiềm năng cho các mẫu đồng hồ hỏa xa có độ chính xác cao (railroad chronometers), có sự góp mặt của những cái tên như Omega hay Hamilton. Song song với sự tiến hóa từ những đầu tàu hơi nước sang tàu chạy dầu diesel, đồng hồ bỏ túi cũng dần được thay thế bằng các mẫu đồng hồ đeo tay thời trang và tiện lợi hơn, truyền cảm hứng cho các tạo tác sau đây.

Ảnh: Omega

Omega Railmaster 

Thập niên 1960s ghi dấu thời đại bùng nổ các bước tiến quan trọng về khoa học và khám phá. Bối cảnh đó đã thúc đẩy Omega ra mắt bộ ba huyền thoại “Professional Line” với loạt đồng hồ công cụ (tool watch) phục vụ chuyên gia trong từng lĩnh vực. Từ những chiếc Speedmaster đầu tiên dành cho các tay đua, Seamaster 300 đồng hành cùng thợ lặn cho đến Railmaster dành cho nhân viên đường sắt ra mắt vào năm 1957.

Sau hơn sáu thập kỷ, bộ sưu tập Railmaster tiếp tục đón nhận thêm hai thành viên mới, nổi bật với mặt số trang hoàng hiệu ứng chuyển màu "gradient" cùng bộ vỏ có kích thước chỉ 38mm. Phiên bản mặt số màu xám thiết kế tối giản và dễ xem giờ, với logo "Omega" và tên bộ sưu tập "Railmaster" ở trung tâm. Bộ cọc số cỡ lớn được phủ lớp phát quang Super-LumiNova, kết hợp dây da hoặc tùy chọn dây thép không gỉ kiểu mới. Bản còn lại có mặt số màu be, cùng chức năng giây nhỏ (Small Seconds) nổi bật, kết hợp bộ dây da Novonappa màu nâu vàng. Các chi tiết kim loại của đồng hồ, như bộ vỏ hay tùy chọn dây thép không gỉ, đều được đánh bóng, chải bề mặt, tạo hiệu ứng thị giác tương phản cuốn hút.

Ảnh: Omega

Tuy nhiên, điều làm nên sức hút đặc biệt của những chiếc Railmaster ngay từ ngày đầu chính là khả năng kháng từ vượt trội nhờ bộ vỏ trong có thể chống đỡ được đến 1000 gauss, đảm bảo độ chính xác cao phục vụ công việc của các kỹ sư và nhà khoa học thường xuyên làm việc trên các tuyến đường sắt (hầu hết các mẫu đồng hồ đương thời chỉ mới kháng từ ở mức 60 gauss). Trong kỷ nguyên hiện đại, Railmaster được trang bị "bộ giáp" cao cấp hơn, với cỗ máy Co-Axial Master Chronometer Calibre 8806 (và máy Small Seconds 8804) có khả năng kháng từ gấp 15 so với nguyên bản, được chứng nhận theo tiêu chuẩn của Viện Đo Lường Liên Bang Thụy Sĩ METAS (Swiss Federal Institute of Metrology)

Longines Heritage Railroad Pocket Watch

Hơn một thế kỷ trước, thương hiệu đồng hồ Thụy Sĩ Longines đã dấn thân vào cuộc phiêu lưu đường sắt kỳ thú, khám phá di sản phong phú của lịch sử lâu đời với Longines RailRoad (mã tham chiếu L7.039.4.21.2) - chiếc đồng hồ bỏ túi bằng thép lấy cảm hứng từ các thiết kế ra đời vào thời hoàng kim của ngành đường sắt. Chế tác giới hạn chỉ 250 chiếc, đồng hồ được thiết kế dành cho những người coi tàu hỏa không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là cuộc phiêu lưu thực sự của những chuyển động, độ chính xác và truyền thống lâu đời, như cách đồng hồ ngày nay không đơn thuần là công cụ xem giờ mà đã vươn mình đến những giới hạn chưa từng có.

Ảnh: Longines

Với bộ vỏ thép có đường kính 49,5 mm chứa bộ máy lên dây cót thủ công L513.2 phát triển độc quyền cho Longines, đồng hồ mang tinh thần đề cao công năng theo yêu cầu đặc thù của ngành đường sắt, thể hiện qua nhiều chi tiết hoàn thiện. Từ mặt số sơn mài và đánh bóng màu trắng trang trí bằng mười một chữ số La Mã lớn với thiết kế tương phản, đảm bảo khả năng hiển thị hoàn hảo; cho đến một đường ray phút theo phong cách đường sắt thể hiện thời gian qua các kim thép màu xanh lam. Đồng hồ tích hợp bộ đếm giây ở vị trí sáu giờ, hoàn thiện các tính năng báo giờ, thêm phần trải nghiệm cho người đeo.

Ảnh: SevenFriday

SevenFriday Watch Q2/03 Choo Choo Edition

Lịch sử xe lửa không chỉ góp phần nâng tầm khía cạnh kỹ thuật của đồng hồ mà còn truyền cảm hứng về thẩm mỹ, mà chiếc đồng hồ SevenFriday này chính là một biểu tượng sống động. Những đầu máy xe lửa hiện diện trên từng đường nét của Q2/03 Choo Choo Edition: những gam màu vàng đồng, đen và xám lấy cảm hứng từ bảng điều khiển xe lửa trong khi các đĩa số phi trung tâm theo thang 12-giờ cùng dấu chỉ ngày/đêm (AM/PM), như tầm nhìn của những nhân viên làm việc trong đầu máy xe lửa. Kim phút và bấm giờ gợi nên miền cảm xúc miên man về những máy đo áp suất hơi nước, được điều khiển bởi bộ máy lên cót tự động có mức năng lượng dự trữ 40 giờ.

Ảnh: SevenFriday

Nét thẩm mỹ hỏa xa còn lan tỏa đến bộ vỏ thép kích thước 44,3 x 49,7 mm, đan xen những cạnh vuông và đường cong tròn được hoàn thiện bắn cát, trong khi vành bezel phủ PVD kiểu "gun metal" đượm màu thời gian. Dễ dàng thay đổi chỉ với thao tác đơn giản, bộ dây da tạo hình đường ray xe lửa, góp thêm dấu ấn cá nhân của người đeo theo thời gian nhờ hiệu ứng "sờn" theo thời gian của da tự nhiên.

>>Xem thêm:  Những "gã khổng lồ thầm lặng" của ngành chế tác đồng hồ