Natural Wine: Sức hấp dẫn của dòng vang tự nhiên

Vượt khỏi giới hạn của định nghĩa “xu hướng”, Natural Wine - Vang tự nhiên thường được biết đến như một phong trào của ngành sản xuất rượu vang bởi quá trình phát triển và triết lý ẩn sau nó. 

Vang tự nhiên là gì?

Về cơ bản, vang tự nhiên là loại rượu vang được sản xuất với sự can thiệp tối thiểu từ khâu trồng nho cho đến ở nhà máy. Các giống nho trải qua quá trình canh tác hữu cơ, được thu hoạch bằng tay, lên men từ nấm men bản địa, không thêm sunfite và không qua quá trình lọc làm trong. Đã từng có thời mọi loại vang đều là vang tự nhiên vì có xuất xứ từ những vườn nho quy mô nhỏ, cách canh tác đơn giản không có chất hoá học hay phụ gia và máy móc hiện đại can thiệp. Tuy nhiên, nhu cầu lớn về rượu vang và những tiến bộ khoa học kĩ thuật là động lực thúc đẩy phương thức sản xuất vang mới đại trà hơn. 

Phong trào vang tự nhiên bắt đầu hình thành vào những năm 1960-1970 ở vùng Beaujolais (nước Pháp). Nhà hoá học và sản xuất rượu vang Jules Chauvet bắt đầu thử nghiệm các phương pháp truyền thống thay vì sử dụng thêm hoá chất để hương vị rượu vang có thể đặc tả bản chất thực sự của giống nho và thổ nhưỡng nơi chúng được trồng. Từ một, hai nhà làm rượu tiên phong, cách sản xuất vang “tưởng mới mà cũ” này được áp dụng rộng rãi hơn, và dần lan đến những vùng khác của nước Pháp. 

Vào đầu những năm 2000, khách du lịch và người sành rượu khi ghé thăm Pháp và có cơ hội nếm thử vang tự nhiên đều nhận định cách họ nhìn nhận về rượu vang đã thay đổi. Phong trào sản xuất vang tự nhiên chỉ bắt đầu phát triển khi ngày càng có nhiều người tò mò về hương vị của vang tự nhiên. Khi thế giới nói chung và người thích vang nói riêng đang ngày càng muốn trở về sự đơn giản, chất lượng thay cho số lượng, vang tự nhiên trở thành một trong những “triết lý” trong chai đầy thuyết phục, và hệ quả tất yếu là việc trở thành xu hướng phát triển của ngành sản xuất rượu vang ở nhiều nơi trên thế giới, đặc biệt là châu Âu. 

Hương vị của sự nguyên bản

Nhiều người thường lầm tưởng vang tự nhiên và vang hữu cơ là một. Dù đúng là có nhiều điểm tương đồng giữa hai loại vang này như việc nho được trồng và chăm sóc hữu cơ. Tuy nhiên vang hữu cơ vẫn có thể sử dụng sulfite tuỳ vào quốc gia sản xuất. Vì thế, loại vang tự nhiên nào cũng đều là vang hữu cơ, nhưng không nhất thiết tất cả các loại vang hữu cơ là vang tự nhiên. 

Uống vang tự nhiên giống với việc lắng nghe một câu chuyện, về giống nho, vùng đất trồng nho, khí hậu bản địa, chất lượng không khí,  bàn tay người sản xuất rượu vang… Quá trình sản xuất vang tự nhiên cũng là việc tôn vinh nho và môi trường nơi nho được trồng, và hương vị của vang được coi là nguyên bản nhất, phản ánh chân thật nhất chất lượng của nơi trồng nho, người uống có thể trải nghiệm những sắc thái của đất, khí hậu và giống nho. Cũng bởi không có sự can thiệp từ bên ngoài, vang tự nhiên thường có hương vị độc đáo và đa dạng. 100 nhà làm vang tự nhiên sẽ mang đến 100 hương vị khác biệt, tuy nhiên, không phải loại vang tự nhiên nào cũng ngon do chất lượng không đồng nhất đến từ việc hương vị thường khó đoán hơn. 

Một số đặc trưng của vang tự nhiên là có màu đục hơn, thời hạn sử dụng ngắn hơn (do không có chất bảo quản), và hầu hết đến từ những nhà sản xuất rượu nhỏ, độc lập. Cũng bởi vậy, các chai vang tự nhiên thường có thiết kế độc đáo, không theo chuẩn mực thường được thấy. Nhà làm rượu có thể biến những chai vang trở thành thức uống “bớt nghiêm túc” hơn với hình vẽ thể hiện thông điệp và triết lý của chính họ. 

Với hương vị đa dạng, việc kết hợp vang tự nhiên với ẩm thực cũng là quá trình đầy thú vị, và mang đến một cuộc phiêu lưu hương vị. Ngoài những quy cách phổ biến để cân bằng hương vị vang và món ăn, vang tự nhiên thường được khuyến khích kết hợp với ẩm thực địa phương. Hoặc nếu không, hãy tìm hiểu về đặc điểm hương vị rượu cũng như món ăn để tìm ra sự lựa chọn hợp lý nhất khi thưởng thức. 

Những dấu chân của vang tự nhiên 

Nói đến vang không thể không nói đến nước Pháp. Và nói đến vang tự nhiên cũng vậy, bởi những vùng như Thung lũng Loire, Beaujolais hay Rhône là quê hương của một số nhà sản xuất rượu vang tự nhiên nổi tiếng nhất thế giới hiện nay, gồm cả vang đỏ, vang trắng hay champagne. Những thương hiệu vang tự nhiên nổi tiếng nhất thế giới có xuất xứ từ Pháp gồm Famille Dutraive, Marcel Lapierre, Yann Bertrand..

Những quốc gia có truyền thống sản xuất vang lâu đời như Ý (Piedmont, Tuscany và Veneto), Tây Ban Nha với những giống nho nổi tiếng như Tempranillo, Garnacha và Monastrell, Áo với những giống nho Grüner Veltliner, Riesling, Blaufränkisch hay St. Laurent, Úc với dòng vang tự nhiên mạnh từ Shiraz hay Pinot Noir. 

Chính bởi triết lý làm vang không “màu mè”, nên cách thưởng thức vang tự nhiên cũng sinh động hơn và dễ dàng tiếp cận thế hệ người trẻ tuổi thích rượu vang. Với thị trường tiêu thụ vang trẻ như châu Á, vang tự nhiên đang ngày càng được ưa chuộng. thậm chí tự sản xuất vang tự nhiên như Nhật Bản với những nhà sản xuất mới gồm 10R và  Domaine Takahiko ở Hokkaido, Jean-Marc Brignot ở đảo Sado hay Beau Paysage ở Yamanashi… 

Tại Việt Nam, thị trường vang tự nhiên cũng đang dần sôi động với xu hướng mở rộng của các Wine Bar. Một số Wine Bar có bộ sưu tập vang tự nhiên phong phú gồm NOB, Glouglou Wine Shop, Mita 274 Saké and Natural Wine Bar, THỞ-WINE SPACE...