Ca trù vinh dự được Google tôn vinh
Vào ngày 23/02 vừa qua - ngày Giỗ Tổ nghiệp Ca trù Việt Nam - Google đã tôn vinh loại hình nghệ thuật độc đáo này của Việt Nam bằng biểu tượng mới lạ thay thế biểu tượng thông thường trên trang chủ.
Google đã thiết kế hình ảnh mang đậm nét văn hóa cũng như loại hình nghệ thuật ca trù tại Việt Nam. Trên hình là hình ảnh một chầu hát gồm có 3 thành phần chính đặc trưng: nữ hát thơ (thường được gọi là “đào” hay “nương” vừa hát vừa gõ phách lấy nhịp, nghệ sĩ nam (hay gọi là “kép”) chơi đàn đáy để phụ họa cho tiếng hát. người thưởng ngoạn (hay gọi là “quan viên”) thường là tác giả bài hát, đánh trống chầu chấm câu và biểu lộ sự hài lòng của mình qua tiếng trống. Đây có thể xem như một biểu tượng điển hình của ca trù Việt Nam.
Ca trù được Google tôn vinh vào ngày 23/02
Trong lời giới thiệu, Google đã viết như sau: “Hôm nay, Google Doodle kỷ niệm Ngày Giỗ tổ Ca trù, để tôn vinh một thể loại từng có thời gian là thể loại nhạc truyền thống được tôn sùng nhất của Việt Nam. Âm thanh độc đáo của Ca trù có nguồn gốc từ thế kỷ 11, với một phong cách có nét giống như giữa các nghi lễ geisha của Nhật Bản và các màn trình diễn kịch của vở opera. Đầu tiên, nó trở nên phổ biến như là trò giải trí cho giới quý tộc trong hoàng cung, sau đó đi vào không gian chung của Hà Nội thời hiện đại”.
Việc tôn vinh ca trù của Google cũng là một lần nhắc nhở người Việt Nam hãy luôn quan tâm và gìn giữ những loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống đang có nguy cơ mai một hoặc biến mất. Hơn nữa, nó cũng nhắc nhớ thế hệ sau hãy biết “uống nước nhớ nguồn”. Google cũng mong muốn có thể khuyến khích thế hệ sau tự hào và tích cực khám phá những nét đặc trưng và độc đáo của nền văn hóa nghệ thuật độc đáo Việt nam - những di sản phi vật thể không một nơi nào có được.
Việc tôn vinh cũng là một cách nhắc nhở thế hệ sau hãy giữ gìn và phát huy truyền thống
Ca trù là loại hình diễn xướng bằng âm giai nhạc thính phòng, thịnh hành tại các khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ Việt Nam từ thế kỷ 15. Nó là một loại ca được biểu diễn trong cung đinh và được giới quý tộc và tri thức yêu thích. Ca trù là một hình thức nghệ thuật dân gian truyền thống đại diện cho những thay đổi xã hội trong đời sống địa phương theo thời.
Ca trù là một loại hình văn hóa truyền thống lâu đời
Ca trù là loại hình có sự kết hợp vô cùng nhuần nhuyễn giữa thi ca và âm nhạc, giữa thanh nhạc và khí nhạc. Về thanh nhạc, khi hát, ca nương phải có giọng cao, vang, hát phải tròn chữ. Ca nương rành 5 khổ phách cơ bản, đánh lưu không, vừa hát, vừa gõ phách. Tiếng phách chắc và giòn, hòa quyện nhịp điệu cùng với lời hát. Về khí nhạc, thường nghệ sĩ sẽ dùng đàn đáy phụ họa. Bàn đàn không hẳn là phải đi theo bài hát, vì tùy từng khổ đàn sẽ có sự khác biệt, song vẫn phải hài hòa nhuần nhuyễn với lời ca. Ngôn ngữ âm nhạc vô cùng tế nhị và tinh vi.
Ngôn ngữ âm nhạc ca trù là một sự hòa trộn đặc biệt
Sau Cách mạng tháng Tám, ca trù dần bị mai một vì liên quan đến những loại hình trái phép phạm tội. Ca trù gắn với tầng lớp quý tộc thời phong kiến nên sau khi chuyển sang thời hiện đại, nó vẫn bị gán ghép những cái nhìn không tốt. Mãi đến cuối thế kỷ XX, sau 30 năm vắng bóng, khán thính giả miền Bắc mới một lần nữa chào đón sự quay lại của ca trù. Từ đó trở đi, ca trù có sự hồi sinh rõ rệt do nỗ lực tập trung từ các tổ chức trong và ngoài nước. Ca trù là một loại hình khó bảo tồn, một phần do 30 năm mai một và cũng một phần do những quy định nghiêm ngặt của nó. Loại hình nghệ thuật này chỉ cho phép truyền miệng và chỉ được truyền cho những học viên ưu tú thế hệ tiếp theo mà thôi.
Năm 2009, ca trù được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Sau nhiều cố gắng, ca trù đang có dấu hiệu tiến triển tốt trong văn hóa Việt Nam.
