Điện ảnh Hong Kong - Hollywood Phương Đông đang quay trở lại?

Suốt nhiều thập kỷ, Hong Kong từng được mệnh danh là "Hollywood của phương Đông" với hàng loạt tác phẩm kinh điển đưa tên tuổi các ngôi sao lên tầm quốc tế, thu hút lượng người hâm mộ đông đảo. Nhưng theo thời gian, ngành công nghiệp điện ảnh xứ Cảng Thơm trải qua nhiều biến động để rồi đi đến thoái trào. Mãi đến gần đây, Hong Kong mới gây chú ý với nhiều tác phẩm được đánh giá cao.

Huy hoàng rồi thoái trào

Điện ảnh xứ Cảng Thơm bước vào thời đỉnh cao những thập niên 1970 - 1990. Giai đoạn đó, nhắc đến Hong Kong là nhắc đến hàng loạt tác phẩm phim võ thuật, hành động đi vào kinh điển như Enter the Dragon (1973), The Way of the Dragon (1972), Drunken Master (1978), Police Story (1985), A Better Tomorrow (1986)... Tất cả ghi dấu ấn mạnh mẽ trong lòng khán giả, đồng thời ghi danh Hong Kong như là trung tâm của điện ảnh võ thuật thế giới.

Biểu tượng Lý Tiểu Long trong Enter the Dragon (1973).

Mảnh đất này là nơi sinh ra nhiều đạo diễn tên tuổi như “vua hài” Châu Tinh Trì hay “thi sĩ màn ảnh” Vương Gia Vệ. Đến hiện tại, các tác phẩm của họ vẫn được yêu mến và phân tích sâu rộng, trở thành biểu tượng văn hóa vượt thời gian. Hàng loạt ngôi sao màn bạc như Trương Quốc Vinh, Lương Triều Vỹ, Trương Mạn Ngọc, Lưu Đức Hoa… cũng trở thành thần tượng truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ.

Phim Vương Gia Vệ thu hút lượng người hâm mộ đông đảo đến hiện tại.

Sau thời kỳ đỉnh cao, điện ảnh xứ Cảng Thơm bắt đầu suy thoái từ cuối thập niên 1990, chủ yếu vì thay đổi về chính trị và kinh tế khi Hong Kong được chuyển về Trung Quốc. Chưa kể, sự cạnh tranh khốc liệt từ Hollywood, làn sóng Hallyu từ Hàn Quốc hay phim Nhật Bản, Thái Lan… cũng là yếu tố gây cản trở. Những công thức quen thuộc được dùng lặp đi lặp lại khiến khán giả dần nhàm chán. Kinh phí sản xuất eo hẹp, nhiều đạo diễn và diễn viên tài năng chuyển hướng sang thị trường khác, dẫn đến sự thiếu hụt nhân lực sáng tạo. 

Đầu những năm 2010, các nhà làm phim Hong Kong manh nha tìm cách hồi sinh ngành công nghiệp điện ảnh với nhiều phim đáng chú ý như Cold War (2012), The Grandmaster (2013), Ip Man 3 (2015)... Song, các tác phẩm vẫn chưa thể giúp Hong Kong lấy lại được sức sống mạnh mẽ như thời hoàng kim trước đó. Đề tài và thể loại vẫn còn quen thuộc, chưa đủ sáng tạo và đột phá để lôi kéo khán giả trẻ.

Tạo hình của Quách Phú Thành trong Cold War (2012).

Những điểm sáng mới

Hai năm qua, điện ảnh Hong Kong có dấu hiệu khởi sắc với nhiều tác phẩm hay, đạt thành tích tốt về doanh thu. Đáng chú ý là Cửu Long thành trại: Vây thành. Bộ phim hành động này quy tụ các ngôi sao gạo cội như Cổ Thiên Lạc, Hồng Kim Bảo, Lâm Phong… nhanh chóng phá kỷ lục phòng vé tại quê nhà, lọt vào top 4 phim nội địa có doanh thu cao nhất mọi thời. Tác phẩm ghi điểm với những pha võ thuật đẹp mắt, gợi nhớ thời vàng son của dòng phim võ thuật Hong Kong.

Thành công của Cửu Long thành trại là điểm sáng với điện ảnh Hong Kong.

Các nhà làm phim cũng có nỗ lực trong việc thay đổi đề tài, làm mới nội dung để thu hút khán giả. Đơn cử, Tháp cương thi của đạo diễn Jack Lai khai thác thể loại zombie, đặt bối cảnh tại một chung cư cũ bị thây ma tấn công. Hay Yêu vì tiền, điên vì tình của Ho Miu Ki kể về câu chuyện về lừa đảo trực tuyến nóng sốt. Cả hai đều là tác phẩm đầu tay của các đạo diễn trẻ nhưng cho thấy sự táo bạo, tinh thần sáng tạo trong lối kể, cách tiếp cận đề tài.

Yêu vì tiền, điên vì tình nhận hai đề cử tại Kim Mã 2024.

Cũng trong năm 2024, Phá địa ngục trở thành cú hích bất ngờ tại phòng vé, vượt mặt nhiều bom tấn để trở thành phim nội địa có doanh thu cao nhất năm, đồng thời cũng là phim Hong Kong ăn khách nhất mọi thời. Đặc biệt, phim không thuộc thể loại hành động hay võ thuật mà lại chọn đề tài xã hội gai góc. Nội dung đào sâu nghề tổ chức đám tang tại Hong Kong trong bối cảnh Covid-19 và suy thoái kinh tế. Qua đó, tác phẩm gửi gắm thông điệp sâu sắc về cuộc sống, mối quan hệ giữa người với người.

Phá địa ngục đang giữ kỷ lục là phim Hong Kong ăn khách nhất mọi thời.

Năm nay, một bom tấn võ thuật khác tạo được dấu ấn là Anh hùng xạ điêu: Hiệp chi đại giả của đạo diễn Từ Khắc. Bộ phim quy tụ dàn diễn viên nổi tiếng như Hồ Quân, Tiêu Chiến, Trang Đạt Phi… với nhiều thay đổi về nội dung lẫn hình ảnh, giúp tiểu thuyết kinh điển Kim Dung như khoác áo mới. 

Sự xuất hiện của Cửu long thành trại hay Phá địa ngục phần nào cho thấy các nhà làm phim Hong Kong vẫn dồi dào ý tưởng sáng tạo. Dù chưa thể giành lại ánh hào quang đã mất, điện ảnh Hong Kong vẫn khẳng định được sức sống mãnh liệt và tinh thần đổi mới theo thời gian. Do đó, khán giả cũng có quyền hy vọng về chương mới đầy hứa hẹn trong tương lai.

>>Xem thêm: Màn ảnh rộng tháng 4: "Địa đạo" của Thái Hòa đấu loạt phim ngoại