Về đây chơi với an yên (Phần 1)

Lên non tìm một chữ "An"

Thề rằng nếu gặp, sẵn sàng đi theo

Thế mà không biết làm sao

Gặp "An" lại chẳng thể nào nhận ra

Ngày đó, nhiều gánh nặng và áp lực giữa guồng xoáy tất bật bất tận đã khiến chúng tôi muốn tìm kiếm chút bình an nơi miền sơn cước, nhưng tham khảo nhiều nguồn, nghe nhiều chỉ dẫn phức tạp khác nhau khiến chúng tôi cảm thấy thật rối rắm, chẳng biết thực hư thế nào. Thế là rốt cuộc một người bạn kết luận nửa đùa nửa thật, "Bình an kiểu gì mà còn bất an hơn bình thường nữa!". 

Vừa lúc đó, một cô bạn vừa trở về từ nước ngoài sau hai tháng trải nghiệm thực tập thanh lọc thân tâm với thiền dành cho người mới bắt đầu. Cô bạn chia sẻ nhiều điều về thời gian đáng nhớ của mình, và chốt lại một câu khuyến khích chúng tôi một cách chắc nịch: "Phải đi đi mới biết!"

Thế là, không nản lòng, chúng tôi tiếp tục khăn gói lên đường trên chặng hành trình tìm đến với bình an qua nhiều nơi chốn và con người, và những gì chúng tôi học được ở mỗi nơi, cho dù thế nào, thì sau này nhìn lại tôi cũng thấy thật đáng giá và không hề uổng phí.

Liệu pháp thực tiễn không ngờ

Khi nghe chúng tôi nói rất muốn tham gia một khóa tập huấn thân tâm, thiền hay yoga gì đó đại loại vậy, nhưng lại thấy có vẻ phức tạp và lười phải làm theo chỉ dẫn, cô bạn cười đưa ra gợi ý: Thế thì sao không thử tham gia "thiền theo kiểu lười" nhỉ? Nhiều người đã trải qua và thấy nó còn hiệu quả với họ hơn là các kiểu khác ấy. Chúng tôi mắt chữ O miệng chữ A hỏi lại với giọng bán tín bán nghi, "Thật hay đùa ấy?" Thế là vài tháng sau, khi sắp xếp công việc ổn thỏa, chúng tôi thấy mình có mặt tại một tự viện được nhiều người từ Đông sang Tây cho rằng có những trải nghiệm khá thực tiễn và dễ áp dụng trong đời sống hàng ngày.

Như những người mới khác, chúng tôi đặt chân đến trong một trạng thái mơ hồ và dè dặt, phần vì những xa lạ nơi chốn và văn hóa, phần vì những điều lệ và quy định có phần khắt khe với người lưu trú nhằm mang lại lợi ích thiết thực cho chính họ. Nhưng môi trường thiền sinh từ nhiều quốc gia trên thế giới với nếp sinh hoạt thân thiện đã nhanh chóng xóa nhòa khoảng cách và rào cản tâm lý mà chúng tôi cảm thấy ban đầu. Tuy phải hạn chế nói chuyện vào những khung giờ cố định, nhưng sự trao đổi và chia sẻ cởi mở từ nhiều bạn bè khắp nơi trên thế giới cùng trong quá trình thực tập đã khiến chúng tôi cảm giác như nơi đây "anh em bốn biển là nhà".

Và không chỉ chướng ngại đầu tiên đó, chính trong quá trình thực tập tại đây, chúng tôi cũng đã dần gỡ bỏ được nhiều rào cản trong nhận thức của mình và nhận ra nhiều điều quý báu, quan trọng nhất là nó rất gần gũi mà trước giờ mình không hề biết. Bấy lâu cứ ngỡ thiền là thứ xa xôi nào đó cho những ai muốn thoát ly khỏi đời sống thường nhật. Nhưng rồi dần dần chúng tôi cũng như nhiều thiền sinh khác đã nhận ra, thiền thực chất không tách rời đời sống thường nhật.

Đường đi bộ và thiền hành khi trời mưa

Những con đường rợp bóng cây

Tĩnh lặng soi chiếu để thấu hiểu muôn điều

Trong chuỗi hành trình viếng thăm những miền đất hứa của tâm hồn, có một nơi mà mỗi sáng chúng tôi cùng nhau bước đi trên những con đường rải sỏi uốn lượn. Dù trời sớm còn se lạnh, có lẽ mọi người vẫn cảm thấy ấm áp khi bước cùng nhau trong không khí ấm cúng, thân tình của những con người cùng sẻ chia niềm đồng cảm trên con đường tìm kiếm những chân giá trị của cuộc sống. Có thể không cần cố điều chỉnh để bước thật chậm và cảm nhận từng bước chân như trong một số chương trình khác, nhưng chúng tôi được gợi nhắc để bước thật thong dong. Thong dong, có nghĩa là tâm thái thật sự thảnh thơi trong từng bước chân, không lo nghĩ vẩn vơ, không mong chờ gì khác, đi chỉ để mà đi, đi không để đến một nơi cố định nào, mà điểm đến chính là trên mỗi bước chân.

Nghe thì có vẻ thật chán, nhưng chỉ khi thực sự đặt những bước chân vô ưu ấy bước trên mặt đường, mới thấy được những điều nhiệm màu kỳ diệu bất khả tư nghì mà thực hành đơn giản này mang lại. Nhiều người chia sẻ về cảm nhận niềm vui trong từng khoảnh khắc, thấy mình như đang chơi đùa với hồn nhiên, vừa thú vị mà cũng không kém phần bổ ích, vì rất nhiều khi, trong chính những phút giây hồn nhiên vô tư lự đó, những khoảnh khắc xuất thần đột nhiên đến, mang lại những hiểu biết sáng tỏ tuyệt diệu về những điều trước đó vốn mù mờ, hoặc thậm chí rối như tơ vò. Có cô bạn chia sẻ, sau những buổi thiền hành trong thinh lặng như thế, kết hợp với việc nghe những bài giảng trong thời gian lưu trú, cô đã biết phải làm thế nào cho vấn đề của mình và kết quả đã trở nên khả quan hơn.

Chúng tôi tập đi những bước thật thong dong, hoà mình vào thiên nhiên cây cỏ xung quanh

Những giờ phút thảnh thơi đọc sách ngoài trời 

Ngược với lầm tưởng thông thường là suy nghĩ giúp ta giải quyết được vấn đề. Trong một số trường hợp hiếm hoi thì có thể điều đó cũng giúp ích một chút. Tuy nhiên, những lần thiền tập trong môi trường tập thể nhiều thức tỉnh này đã khiến tôi nhận ra sự thật rất khác. Chính những khi người ta dường như chẳng nghĩ gì cả, chỉ để tâm thức của mình thật tĩnh lặng và thảnh thơi cùng khoảnh khắc hiện tại, thì bỗng dưng người ta nhìn thấy những vấn đề của mình thật rõ ràng, minh bạch, tựa như một hồ nước trong veo khiến họ có thể nhìn tận đáy. Người ta như thấy được tường tận những lẩn khuất của nó, những khúc mắt mà trước kia chẳng thể tháo gỡ nay đã hiện ra rõ ràng dưới ánh sáng chan hòa không bị che bóng. Và nếu như việc xác định đúng vấn đề là đã giải quyết được 50%, thì thực ra việc nhìn thấy toàn cảnh lẫn thấu đáo về vấn đề ấy chính là đã giải quyết được gần như toàn bộ. Lúc ấy, chẳng cần nỗ lực mà giải pháp cho mọi vấn đề trở nên sáng tỏ hơn bao giờ hết.

Tâm tĩnh lặng sẽ thấy được nhiều điều mà lúc thường khó thấy được

Trải qua những khoảnh khắc tâm thức chợt bừng sáng trong tĩnh lặng, chúng tôi nhận thấy đúng như vị thiền sư đã giảng, rằng những suy nghĩ liên tục tiếp nối trong tâm trí - cái mà ta vẫn hay lầm lẫn là tư duy ấy -  không thực sự hiệu quả, mà chỉ là những phản ảnh của mớ hỗn độn bên trong ta, giống như một mặt hồ đầy những gợn sóng lăn tăn thì người ta khó có thể nhìn thấy rõ ràng trong lòng hồ, chỉ khi mặt nước thật phẳng lặng, trong trẻo, thì những gì trong hồ tự nhiên hiện ra thật rõ ràng sáng tỏ mà không phải nỗ lực gì nhiều để nhìn thấu. Tương tự như vậy, khi tâm trí đầy những xao động của bất an, của lo âu, của mong đợi và muộn phiền… thì chân tướng sự việc cũng như giải pháp tối ưu cho những vấn đề mà ta gặp phải khó thể nào hiển lộ được trong ta, nên càng suy nghĩ trong trạng thái ấy, người ta chỉ càng rối ren và đi đến những ngõ cụt. Nói cách khác, càng cố chạy tìm giải pháp, ta càng không thể nắm bắt nó. Chỉ khi tâm ta được lắng dịu, tĩnh lặng soi chiếu thì khi ấy, chẳng cần nỗ lực mà mọi thứ tự hiện ra thật rõ ràng, rành mạch, đến đỗi có khi ta phải giật mình tự hỏi tại sao trước đây mình không thấy được thứ hiển nhiên này?