The Art Corner Art therapy: Xoa dịu tinh thần với phương pháp trị liệu bằng nghệ thuật

Kể từ khi đại dịch Covid-19 xuất hiện, bên cạnh sức khỏe thể chất, mọi người dần quan tâm hơn đến sức khỏe tinh thần. Trong bài viết này, WOWWEEKEND sẽ giới thiệu đến bạn một xu hướng trị liệu tinh thần ngày càng được nhiều người áp dụng nhờ vào hiệu quả tuyệt vời của nó.

Liệu pháp nghệ thuật (art therapy) là gì?

(Ảnh: Matheus Viana/Pexels)

Liệu pháp nghệ thuật (hay liệu pháp nghệ thuật sáng tạo hoặc liệu pháp nghệ thuật biểu cảm) là một hình thức trị liệu sử dụng quá trình sáng tạo của nghệ thuật để cải thiện thể chất, tinh thần và tình cảm của một người. Đây là một kỹ thuật bắt nguồn từ ý tưởng rằng, sáng tạo có thể thúc đẩy chữa bệnh tâm lý, giải tỏa căng thẳng, mang lại niềm vui và sự thư thái cho bệnh nhân.

Con người đã dựa vào nghệ thuật để giao tiếp, thể hiện bản thân và chữa bệnh trong hàng ngàn năm. Nhưng mãi đến những năm 1940, liệu pháp nghệ thuật mới được đưa vào chương trình trị liệu chính thức. Liệu pháp nghệ thuật có thể mang lại kết quả khác nhau đối với những người khác nhau. Nó thường được các nhà trị liệu tâm lý, phục hồi chức năng sử dụng để tư vấn cho bệnh nhân, giúp họ xoa dịu nội tâm và hiểu biết sâu sắc về chính mình.

Tác dụng của liệu pháp nghệ thuật

(Ảnh: Andrea Piacquadio/Pexels)

Trong trị liệu nghệ thuật, bạn có thể loại bỏ mọi thứ khiến việc sáng tạo trở nên căng thẳng. Khi không ai nhìn thấy quá trình sáng tạo của bạn, bạn không cần phải làm bất cứ điều gì để được họ chấp thuận. Lúc này, bạn đơn thuần chìm đắm trong thế giới riêng của mình, tạm gác những xô bồ ngoài kia để thực sự kết nối với bản thân, bao gồm lắng nghe và đối thoại với chính mình.

Chưa hết, việc tập trung vào hoạt động sáng tạo có tác dụng giống như thiền chánh niệm. Bạn có thể thoát khỏi tất cả những suy nghĩ tiêu cực đã ám ảnh bạn cả ngày. Nên nhớ, các hoạt động thuộc liệu pháp nghệ thuật không phải là nhiệm vụ bạn cần hoàn thành, tức bạn đừng chú trọng quá nhiều vào thành phẩm, mà hãy tập trung hơn cả cho quá trình giải tỏa của bản thân, đồng thời cảm nhận rõ sự hiện hữu của mình ở hiện tại.

Cuối cùng, việc tận hưởng một hoạt động khiến ta thực sự vui vẻ là điều vô cùng quan trọng. Mỗi ngày, bạn có thể có cả tá công việc cần làm, phần nhiều đến từ trách nhiệm, mà không thực sự thấy hạnh phúc với chúng. Đôi lúc, hãy cho phép những người lớn như chúng ta tận hưởng cuộc sống đích thực. Điều đó nhắc nhở chúng ta thực sự sống vì điều gì. Và sáng tạo nghệ thuật là một hoạt động giải trí hoàn hảo, không có mục đích ẩn giấu nào khác, cũng không cần tính toán được mất.

Các nhà trị liệu chuyên nghiệp đồng ý rằng, các hoạt động nghệ thuật khác nhau có thể trị liệu - nghĩa là chúng rất hữu ích trong "cuộc đấu tranh" tinh thần hàng ngày của chúng ta. Tuy nhiên, nếu nhận thấy vấn đề trầm trọng hơn mà không chắc một vài kỹ thuật thư giãn tạm thời có thể cải thiện tình hình về lâu dài, hãy tham khảo ý kiến của một nhà trị liệu chuyên nghiệp để hướng tới một liệu pháp khoa học hơn.

Các kỹ thuật được sử dụng trong liệu pháp nghệ thuật

(Ảnh: cottonbro studio/Pexels)

Theo một nghiên cứu năm 2016 được công bố trên Tạp chí của Hiệp hội Trị liệu Nghệ thuật Hoa Kỳ, chỉ chưa đầy một giờ hoạt động sáng tạo, bạn đã có thể giảm căng thẳng và nhận lại nhiều tác động tích cực khác.

Trong quá trình sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật, chúng ta có thể phân tích hành động và cảm xúc của bản thân. Nhờ đó, mọi người sẽ xác định được những gì ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của mình, đồng thời giảm căng thẳng và nâng cao lòng tự trọng.

Phương pháp này không đòi hỏi bạn phải có tài năng hay là một nghệ sĩ chuyên nghiệp. Bạn có thể sáng tạo bất cứ điều gì theo ý thích mà chẳng sợ bị áp lực hoặc phán xét. Dưới đây là một số hoạt động thú vị và dễ dàng áp dụng trong quá trình "vỗ về" tinh thần của mỗi người.

• Vẽ và tô màu: Bạn có nhớ cảm giác khi vẽ một thứ gì đó lúc còn nhỏ không? Đó là một hoạt động rất lộn xộn, nhưng thật thú vị khi được sáng tạo với tất cả những màu sắc. Trong liệu pháp nghệ thuật, kỹ thuật vẽ và tô màu cho phép bạn thừa nhận cảm xúc của mình và thoải mái thể hiện nó thông qua những đường nét, màu sắc nhất định. Không phải cảm xúc nào cũng dễ diễn đạt bằng lời, nên vẽ và tô màu sẽ là cách thức tuyệt vời giúp bạn giải phóng được những điều bức bách trong lòng.
• Điêu khắc: Đất sét là vật liệu thường được sử dụng trong hoạt động điêu khắc, bởi lẽ nó dễ tạo hình. Đất sét và tác phẩm điêu khắc giúp thể hiện trạng thái nội tâm trừu tượng, hình ảnh bản thân và cả những người xung quanh. Đặc biệt, đất sét có thể kéo dài, dồn lại, làm phẳng hay bất kỳ thao tác nào khác như một phương tiện thể hiện cảm xúc, giải phóng năng lượng tiêu cực.
• Viết: Viết nhật ký biểu cảm có thể kết hợp từ ngữ, hình vẽ,... để thể hiện cảm xúc, suy nghĩ, ký ức, nguyện vọng hay những trải nghiệm nội tâm khác. Nhờ đó, mỗi người sẽ dần xây dựng mối liên hệ sâu sắc hơn với đứa trẻ bên trong (inner child).
• Làm thơ: Đây là một kỹ thuật trung tâm trong liệu pháp nghệ thuật biểu cảm nhằm mục đích huy động ngôn ngữ nghệ thuật, tính biểu tượng và chất thơ như nguồn biểu đạt sáng tạo. Ta được khuyến khích sáng tác thơ hoặc chia sẻ những bài thơ người khác viết mà mình thấy rung động.
• Chụp ảnh: Nhiếp ảnh được sử dụng trong bối cảnh trị liệu thường được gọi là nhiếp ảnh trị liệu. Hoạt động này có thể nâng cao đánh giá của mỗi người về môi trường sống và những gì ta yêu thích trong cuộc sống hàng ngày. Nó cũng được sử dụng để ghi lại quá trình chữa lành sau chấn thương hoặc mất mát.

Trong thế giới ngày nay, chúng ta có quá nhiều ước muốn và luôn tìm cách theo đuổi chúng, đến nỗi không còn đủ thời gian để tận hưởng bất cứ điều gì khác. Đôi khi, chúng ta quên mất bản thân cũng cần được nghỉ ngơi, cũng như đời sống tinh thần phải được chăm lo chu đáo. Do đó, liệu pháp nghệ thuật là cơ hội tuyệt vời để ta được trở về với những gì vô tư, bình yên và tự do nhất, giống như một đứa trẻ yêu thích sáng tạo. WOWWEEKEND mong rằng, bạn sẽ luôn đủ vui, đủ khỏe và có thể tìm đến phương pháp trị liệu này từ bây giờ để cải thiện đời sống tinh thần trong thế giới quá nhiều âu lo này.