The Art Corner Nghệ thuật giữa ký ức và chất liệu: Triển lãm cá nhân của Vũ Minh Dũng tại Gate Gate Gallery

Từ ngày 22 tháng 9 đến ngày 16 tháng 10 năm 2024, tại phòng trưng bày Gate Gate ở Hà Nội, triển lãm cá nhân Around the White Road của nghệ sĩ Vũ Minh Dũng mở ra một hành trình đầy xúc cảm, khám phá sâu xa mối liên hệ giữa ký ức, bản sắc văn hóa và lịch sử cá nhân. Trong cuộc đối thoại đầy tinh tế giữa không gian và chất liệu, Minh Dũng không chỉ tái hiện quá khứ mà còn tái hiện chính mình trong dòng chảy của nghệ thuật đương đại, tạo nên một bức tranh phức tạp về sự di cư, sự đứt đoạn và hòa nhập văn hóa.

Cội rễ văn hóa và nghệ thuật

Vũ Minh Dũng từ lâu đã gắn kết sự nghiệp của mình với chất liệu vải, một phương tiện vừa gợi nhớ về cội nguồn Việt Nam, vừa là tấm gương phản chiếu quá trình sáng tạo không ngừng đổi mới. Với Around the White Road, Dũng không chỉ đơn thuần sử dụng vải như một chất liệu để sáng tạo nghệ thuật, mà còn là một biểu tượng gắn kết, mỗi sợi chỉ dệt nên câu chuyện cá nhân của anh với lịch sử văn hóa. Anh tìm về với ký ức tuổi thơ, những hình ảnh mờ nhạt nhưng sâu sắc về bà nội, về những buổi chiều lặng lẽ bà ngồi khâu vá, và cả những âm thanh ngân vang của các buổi hát Chầu Văn, một phần không thể thiếu của đời sống tinh thần Việt Nam. Tất cả những yếu tố ấy, từ âm thanh đến hình ảnh, từ chất liệu đến ký ức, đều trở thành nền tảng cho những tác phẩm nghệ thuật mà Vu dệt nên trong triển lãm lần này.

Thông qua 15 tác phẩm chứa đựng những chiêm nghiệm về không gian và chất liệu, Dũng khơi gợi trong người xem những cảm xúc gắn bó giữa cái đã mất và cái còn lại. Mỗi tác phẩm của anh là một điểm giao thoa giữa vật chất và tinh thần, tạo nên ngôn ngữ nghệ thuật độc đáo, kết nối giữa trải nghiệm cá nhân và những truyền thống văn hóa Việt Nam. Anh nhớ lại chuyến thăm studio của họa sĩ Bridget Riley tại London năm 2018, một không gian rộng lớn và trắng tinh, nơi cảm xúc của anh được khơi dậy. Chính khoảnh khắc đó đã mở ra một giai đoạn mới trong hành trình sáng tạo, khi sự gặp gỡ với kiến trúc cong của Gate Gate đã trở thành chất xúc tác cho quá trình nghệ thuật.

Ngôn ngữ nghệ thuật qua chất liệu vải

Nếu như vải là cội rễ của truyền thống dệt may Việt Nam, thì với Vũ Minh Dũng, nó còn là phương tiện biểu đạt sâu sắc cho những cảm xúc và trải nghiệm cá nhân. Trong Around the White Road, chất liệu vải là nơi mà những ký ức và câu chuyện cá nhân được khơi gợi, mang theo hơi thở của thời gian và không gian. Minh Dũng lựa chọn lụa, lanh và chiffon làm những chất liệu chính trong sáng tác, bởi chúng vừa mềm mại và còn có khả năng biến đổi, phản ánh tính linh hoạt của bản sắc cá nhân trong bối cảnh toàn cầu hóa. Vải, trong tay Dũng, như đang thách thức những ranh giới cố định trong nghệ thuật.

Tác phẩm Echo from the Lake mở đầu triển lãm, một tác phẩm lớn trải dài từ sàn tới trần, được phủ bằng lớp vải màu cam sống động, đối diện với cửa kính của phòng trưng bày, phản chiếu ánh sáng tự nhiên tạo ra sự chuyển động của bóng đổ, khiến người xem không chỉ đứng yên mà buộc phải di chuyển cùng tác phẩm. Đây là cách Dũng diễn giải lại kiến trúc truyền thống Việt Nam, nơi mà ranh giới giữa không gian trong nhà và ngoài trời trở nên mờ nhạt, mang đến góc nhìn mới mẻ về một khía cạnh văn hóa lâu đời.

Echo from the lake, 2024. Acrylic và lụa trên canvas.

Untitled, 2024. Acrylic, lụa và lanh trên canvas.

Sự chuyển động và vắng mặt

Chủ đề trung tâm trong các tác phẩm của Vũ Minh Dũng là sự vắng mặt, một cách để phản ánh cảm giác mất mát và đứt đoạn mà anh đã trải qua khi di cư đến Đức. Sự vắng mặt này là sự đứt đoạn về văn hóa và bản sắc. Trong những bức tranh quy mô lớn của mình, anh thể hiện sự vắng mặt qua việc bố trí các chất liệu vải trên nền trung tính, tạo ra sự đối lập tinh tế giữa sự chuyển động mềm mại của vải và những đường nét cứng rắn của cấu trúc dưới nền. Những tác phẩm như “Green XXI”, “Green XXII” và “Green XXIII” là minh chứng cho cuộc đối thoại giữa sự mềm mại của chất liệu và kiến trúc cứng nhắc, tạo nên trải nghiệm độc đáo cho người xem. Với kích thước khổng lồ, lên tới 2x10.11 mét, các tác phẩm này thách thức giới hạn của hội họa hai chiều, kéo người xem vào cuộc khám phá không gian và hình dạng.

Green XXI, Green XXII, Green XXIII, 20. Acrylic và lụa trên canvas.

Các dải lụa xanh trôi chảy qua những tấm canvas, tạo ra sự tương phản giữa sự mềm mại và cấu trúc cứng rắn bên dưới. Qua đó, Dũng mở rộng biên giới của tranh lụa truyền thống, đưa nó vào những lĩnh vực của điêu khắc hiện đại. Khi người xem bước vào không gian này, người xem có thể cảm nhận được sự thay đổi của không gian xung quanh, như thể họ đang bước vào một dòng chảy, khi văn hóa, cảm xúc và nghệ thuật hòa quyện vào nhau. Những góc nhìn thay đổi liên tục khi người xem di chuyển, tạo nên một trải nghiệm đa chiều, gợi nhớ đến sự di cư, sự chuyển dịch của bản thân Minh Dũng giữa các nền văn hóa và truyền thống nghệ thuật khác nhau.

Sự buông bỏ

Triết lý nghệ thuật của anh Dũng tập trung vào việc chia sẻ quyền sáng tạo. Khi căng những tấm vải lên khung, anh không hoàn toàn kiểm soát quá trình mà để cho chất liệu tự quyết định hình thức cuối cùng. Điều này thể hiện rõ nét trong cách Dũng làm việc với vải, khi anh để cho chất liệu tự quyết định hình dạng cuối cùng trong quá trình phơi khô. Chính sự buông bỏ này tạo ra một sự linh hoạt, mềm mại trong tác phẩm, phản ánh sự nhạy cảm và tinh tế của người nghệ sĩ khi đối diện với sự không chắc chắn trong cuộc sống và nghệ thuật. 

Dũng chia sẻ: "Tôi nghĩ rằng mình chỉ có thể kiểm soát được 50% trong quá trình thực hành, phần còn lại là quyết định của chính tác phẩm". 

Từ xa, các tác phẩm của Minh Dũng có thể trông như những bức tranh trừu tượng, nhưng khi tiến gần, người xem sẽ thấy rõ sự phức tạp trong từng lớp vải, từng tông màu, và từng hình dáng hữu cơ. Chúng phản ánh cảnh quan địa lý và ký ức cá nhân, mở ra không gian cho người xem để tự khám phá mối liên hệ giữa quá khứ và hiện tại.

Với sự nhạy cảm về chất liệu và không gian, anh đã xây dựng nên một ngôn ngữ nghệ thuật độc đáo, mang lại cái nhìn sâu sắc về sự pha trộn văn hóa trong nghệ thuật đương đại Việt Nam. Các tác phẩm của anh không chỉ đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp cá nhân mà còn góp phần vào cuộc đối thoại toàn cầu về bản sắc và sự dịch chuyển trong thế giới nghệ thuật.

Không gian nghệ thuật mở

Với triển lãm Around the White Road, Gate Gate tiếp tục sứ mệnh của mình trong việc kết nối giữa nghệ thuật và cộng đồng, mang đến cho khán giả cả trong nước và quốc tế một góc nhìn sâu sắc về sự phát triển không ngừng của nghệ thuật Việt Nam. Tác phẩm của Vũ Minh Dũng với sự kết hợp tinh tế giữa truyền thống và hiện đại, chính là minh chứng cho sự sáng tạo không biên giới của nghệ thuật đương đại Việt Nam.

>>Xem thêm:  Mơ Art Space: Cầu nối giữa nghệ sĩ và cộng đồng