W Coffee Talk Heina Phương: “Mình bén duyên với nghề dịch thuật nhờ... thần tượng”

Chỉ mới “chân ướt chân ráo” vào làng dịch thuật hơn 2 năm, nhưng đến nay, Heina Phương (sinh năm 1989, tên thật là Trần Thu Phương) đã chuyển ngữ 15 cuốn sách sang ấn bản tiếng Việt, trong đó có 8 tác phẩm đã được phát hành và thuộc đa dạng các thể loại như: Phát triển bản thân, tâm lý - kỹ năng, phong cách sống… Đặc biệt, đây là công việc Phương may mắn có được nhờ vào hành trình theo đuổi thần tượng.

Dịch giả Heina Phương

Với Phương, xuất thân là một nhân viên công sở bình thường, bản thân cô chưa từng ngờ rằng sẽ có dịp “tung tẩy” với con chữ. Gia nhập cộng đồng người hâm mộ của BTS - nhóm nhạc nam Hàn Quốc đình đám - khi đã 30 tuổi, Phương chỉ nghĩ mình sẽ có thêm một “món ăn tinh thần” mới trong cuộc sống cho đến khi được trao cơ hội trở thành dịch giả cho cuốn sách đầu tay về chính những thần tượng của mình.

Cùng WOWWEEKEND đào sâu vào hành trình dịch thuật đầy thú vị của cô gái người Hà Nội này nhé!

Chào Phương! Bạn có thể chia sẻ về cơ duyên đã đưa bản thân đến với nghề dịch sách tiếng Hàn không?

Mình đã yêu thích Kpop (nhạc pop Hàn Quốc) cũng như những bộ phim truyền hình Hàn Quốc từ khi còn học cấp 3. Đến lúc trở thành sinh viên khoa Ngôn ngữ và Văn hóa Hàn Quốc của trường Đại học Hà Nội, mình lại có dịp tiếp xúc nhiều hơn với văn hóa xứ sở kim chi. Nhưng sau khi tốt nghiệp, đi làm rồi lại lấy chồng, sinh con, niềm đam mê trong mình cũng nguội dần.

Cũng như bao thành viên trong cộng đồng Army (những người hâm mộ nhóm nhạc BTS), mình đã sưu tầm rất nhiều album, những sản phẩm liên quan đến BTS và tham dự concert của nhóm. Mình không ngại khoe khoang về tình yêu dành cho BTS trên mạng xã hội nên bạn bè của mình ai cũng biết điều này.

Trong số đó, có một người bạn là dịch giả sách tiếng Hàn đã giới thiệu mình cho nhà phát hành khi nhận được đề xuất dịch cuốn sách I Am BTS. Sau khi làm bài dịch thử và may mắn vượt qua, mình chính thức trở thành dịch giả từ đó.

Những thuận lợi và khó khăn của bạn khi dịch sách?

Đối với sách liên quan đến nhóm nhạc, vì mình đã có một lượng kiến thức nhất định về mốc thời gian của những sự kiện họ từng tham gia, tính cách của các thành viên hay mối quan hệ giữa bọn họ nên mình không gặp vấn đề trong việc dịch cách xưng hô hay phong thái nói chuyện của từng người.

Còn khó khăn, đây là khía cạnh của nghề dịch thuật nói chung. Dù trước đó vẫn hay đọc sách nhưng khi dịch thì mới thấy vốn từ của mình còn khá nghèo nàn. Đôi khi có những từ tiếng Hàn mình biết rõ nghĩa mười mươi nhưng vẫn phải tìm kiếm để có được từ tiếng Việt tương đương mà uyển chuyển, mượt mà hơn. Không quan trọng đó là từ hiếm gặp hay thông dụng, mình đều tra cứu rất kỹ trong từ điển.

Tuy nhiên, có lẽ khó khăn lớn nhất là sự khắt khe mà mình đặt ra với chính bản thân. Mình luôn mong tất cả các tác phẩm đều được thực hiện một cách chỉn chu nhất, đặc biệt là các ấn phẩm về thần tượng. Mình tự nhủ phải bỏ hết nhiệt huyết vào việc dịch sách để truyền tải chính xác thông điệp của tác giả cũng như giúp độc giả có thể đồng cảm với điều người viết muốn nói.

Do đó, dù có rất nhiều chi tiết trong sách mình đã biết rõ từ trước, mình vẫn dành thời gian để tìm kiếm và kiểm tra lại cho chắc chắn. Vì thế nếu cần thiết, mình sẽ xin lùi hạn nộp để được dịch kĩ hơn một chút, nhằm cho ra một thành phẩm thật tỉ mỉ và có tâm.

Với tư cách là một dịch giả, bạn có nghĩ chỉ cần vốn liếng về ngoại ngữ đã là đủ?

Là người dịch sách tiếng Hàn, theo mình, việc học tốt tiếng Hàn chỉ quyết định 50% chất lượng sản phẩm dịch, 50% còn lại là sử dụng tốt tiếng Việt. Nếu nắm rõ ngữ pháp và cách diễn đạt tiếng Việt trôi chảy, tự nhiên, quá trình dịch sẽ thuận lợi hơn rất nhiều. Điều này có thể trau dồi từ việc chăm chỉ đọc sách.

Tất nhiên, ngôn ngữ gốc là yếu tố quyết định cách chuyển thể sang tiếng Việt nên người dịch vẫn phải có một trình độ ngoại ngữ gốc tương đối tốt và hiểu biết cả về văn hóa của đất nước sử dụng ngôn ngữ đó.

Tác phẩm dịch nào đã giúp bạn “lên tay” cũng như để lại cho bạn nhiều cảm xúc nhất?

Đó là cuốn Làm gì có ai thực lòng muốn chết của cố tác giả Lim Sewon, kể về một bác sĩ đã qua đời vì bị bệnh nhân tâm thần tấn công trong lúc đang chữa trị cho người đó. Vì ấn tượng với bối cảnh ra đời và những câu chuyện bên lề, mình đã nhập tâm vào tác phẩm để thấu hiểu được quá trình làm quen - chấp nhận - điều trị - chiến thắng căn bệnh trầm cảm của chính tác giả, người vẫn tự xưng là một bác sĩ tâm lý hiểu rõ tình trạng của các bệnh nhân mà ông từng chữa trị. Nhờ có mạch cảm xúc dạt dào, kỹ năng dịch của mình đã được cải thiện rất nhiều.

Bạn đã chuẩn bị kế hoạch cho năm 2024 chưa?

Hiện mình đang theo dịch một cuốn tiểu thuyết dài tập cũng như đã kín lịch dịch sách đến hết năm 2024. Đặc biệt, mình đang ấp ủ viết riêng một cuốn sách về mối quan hệ giữa người với người trong cuộc sống.

Lời khuyên của bạn đến những bạn muốn theo đuổi nghề dịch thuật?

Nếu xác định đây là công việc lâu dài, người đó cần hiểu nghề này không thể đem đến cho họ cuộc sống sung túc với tiền luôn rủng rỉnh trong ví. Song, việc được cầm trên tay cuốn sách mình dịch và chứng kiến “đứa con tinh thần” mình mất bao ngày tháng trăn trở để tạo ra cuối cùng cũng thành tác phẩm được bày bán ở hiệu sách là một niềm vui không thể đánh đổi bằng tiền. Đó vẫn là công việc đáng để đầu tư nhiều thời gian và tâm huyết.

Lời của biên tập viên

Trong lòng mỗi người trẻ chắc chắn sẽ có một bóng hình tỏa sáng, một hình tượng mà chúng ta noi theo và mong muốn có thể được tiến gần đến họ. “Ngôi sao” mà khi nhìn vào họ, ta có thể học hỏi, có thể rèn dũa bản thân trở thành một phiên bản tốt đẹp hơn thì việc “theo đuổi thần tượng” chưa bao giờ là xấu cả. Thần tượng là một cầu thủ bóng đá để học hỏi chế độ tập luyện cho cơ thể, thần tượng là một nhà văn để "tung hoành ngang dọc" với con chữ, mang đến những tác phẩm có ích cho đời, hay thần tượng là một nhóm nhạc Hàn Quốc để lấy động lực trở thành một dịch giả tiếng Hàn - giống như con đường mà Heina Phương đang tiến bước, v.v.

Xin cảm ơn những chia sẻ của Heina Phương! Chúc bạn sẽ luôn vững tin với con đường dịch thuật để trình làng thật nhiều tác phẩm chất lượng đến độc giả.

>> Xem thêm: DTAP: Thổi làn gió mới cho show âm nhạc thực tế