The Art Corner Có gì trong tác phẩm đoạt giải “Cành cọ vàng” tại LHP Cannes 2025

Như mọi năm, giới điện ảnh luôn ngóng chờ theo dõi cái tên được xướng danh trong Giải thưởng danh giá “Cành cọ vàng” tại LHP Cannes. Nếu như năm 2024, tác phẩm "Anora" tôn vinh dục tính và sự lãng mạn gây thuyết phục cả giới chuyên môn lẫn khán giả, thì năm nay “It Was Just An Accident” do đạo diễn phim người Iran - Jafar Panahi thực hiện gây ấn tượng theo một cách khác. Một tác phẩm đầy chất nhân văn, đi sâu vào nội tâm con người được kể một cách tinh tế và đầy tính điện ảnh chiếm “spotlight” tại LHP Cannes 2025. Cùng bóc tách những lát cắt xoay quanh tác phẩm phim danh giá này.

Cuộc gặp gỡ của quá khứ

“It Was Just An Accident” mở đầu bằng một hình ảnh gia đình đời thường. Ba thành viên đang trên đường trở về nhà thì đột nhiên Eghbal (do Ebrahim Azizi thủ vai) lái xe đâm phải một chú chó trên đường, khiến ô tô bị hư hại, buộc phải tấp vào một gara địa phương nhờ sự giúp đỡ. Chủ gara Vahid (Vahid Mobasseri thủ vai) - một tù nhân chính trị đã hoàn lương đón chào vị khách “đặc biệt” -  Eghbal bước vào gara. Tưởng chừng là một vị khách bình thường nhưng từng dáng đi nặng nề, mỗi bước chân vang lên âm thanh lạch cạch quen thuộc tiến tới anh giữa luồng ánh sáng mờ ảo của buổi đêm khiến Vahid như chết lặng. Không phải khuôn mặt của người đàn ông khiến Vahid giật mình nhận ra, mà là những âm thanh gây ám ảnh về thời gian ngục tù khiến người đàn ông này tin rằng, Eghbal chính là kẻ đã tra tấn anh trong quá khứ khi anh ở tù giam. Không lời xác nhận, không bằng chứng rõ ràng. Chỉ là âm thanh, là ánh nhìn, là cơn ác mộng chưa bao giờ chấm dứt.

Một cảnh trong phim "It was just an accident".

Dụng ý cho sự mở đầu của đạo diễn không phải là một tai nạn bình thường, mà là khởi đầu cho một cuộc chạm trán giữa 2 người xa lạ nhưng thực chất lại gắn liền với quá khứ của nhau. Một người có thể là kẻ gây ra đau đớn, đàn áp, một người là nạn nhân rơi vào thế cùng cực, khốn đốn. Những ký ức kinh hoàng của Vahid khơi dậy trong cuộc chạm trán “tình cờ” này sẽ thời điểm để anh truy tìm sự thật về kẻ hành hung anh, tìm cách trả thù hay là thử thách với nội tâm anh rằng mình sẽ tha thứ cho quá khứ?

Tác phẩm như một bài học nói về ranh giới giữa sự hận thù và lòng tha thứ

Khi một người đứng trước lựa chọn giữa trả thù và tha thứ, đó là một ranh giới mong manh và luôn đòi hỏi sự can đảm đối mặt. Nhân vật Vahid với dòng suy nghĩ miên man, ánh mắt luôn chực trào những ký ức không thể gọi tên, là đại diện cho nỗi đau âm ỉ, vô hình, chưa bao giờ được chữa lành. Không gào thét, không hành động bạo lực hay không có những sự trả thù man rợ trên màn ảnh. Thay vào đó là những phút giây lặng thinh, nơi mà mọi cảm xúc đều bị dồn nén đến nghẹt thở mà khán giả được cảm nhận thông qua nội tâm nhân vật.

Ở tác phẩm này, đạo diễn Panahi không lý tưởng hoá lòng vị tha, cũng không tái hiện những diễn biến hận thù. Ông chỉ có bối cảnh rất đời thường, một gara nhỏ, một người thợ máy, một người đàn ông với quá khứ cay đắng, và cách người đàn ông ấy đối mặt như thế nào khi gặp người đã gây ra nỗi đau cho chính mình. Đứng giữa 2 nhân vật, Panahi cũng không đặt người xem vào vị trí phải chọn tình huống giải quyết. Vị đạo diễn không biến nỗi đau đó thành cái cớ để bào chữa cho những hành động bốc đồng của nhân vật. Ông chỉ bày tỏ và đặt câu hỏi cho tất cả người xem rằng: “Nếu ta là người mang vết sẹo, liệu ta có để nó biến thành vũ khí?”.

Trong buổi họp báo tại LHP Cannes 2025, Panahi đã phát biểu: “Tha thứ không phải là sự chiến thắng cái ác, mà là cách để chúng ta không để cái ác sống lại trong chính mình”. Lời chia sẻ như một chìa khóa để mở ra tầng ý nghĩa sâu sắc hơn của bộ phim, rằng tha thứ không phải vì người kia xứng đáng, mà vì chính ta cần một lối thoát khỏi bóng tối.

Vượt qua những yếu tố chính trị để trở thành tác phẩm phim danh giá Cannes 2025

Jafar Panahi là một trong những đạo diễn nổi tiếng nhất của Iran. Ông đã từng nhiều lần vào tù và lệnh cấm làm phim do công khai chỉ trích các nhà cầm quyền Iran. Có thời gian ông bị giam giữ gần 7 tháng vào năm 2022. Bất chấp lệnh cấm làm việc, ông vẫn luôn xoay sở để hoàn thành các dự án phim ở Iran và phát hành đi quốc tế. "It Was Just An Accident" được quay tại Iran mà không có giấy phép, là bộ phim đầu tiên của ông kể từ khi lệnh cấm đi lại của ông được dỡ bỏ sau 14 năm, và có sự góp mặt của các nữ diễn viên làm việc mà không đội khăn trùm đầu (điều bắt buộc đối với phụ nữ theo luật pháp Iran). Đây là một hình thức phản đối chính trị độc tài của nhà làm phim 64 tuổi này, chứa đầy sự phẫn nộ và lên án gay gắt đối với chế độ Iran. 

Không là một cảnh quay với câu chuyện sâu sắc, chỉ là những lát cắt đời sống thường nhật và nội tâm con người lại trở thành cú chạm mạnh mẽ hơn bất kỳ thông điệp nào. Nhà làm phim tài ba này đã mang tiếng nói của những người dân vô tội Iran, khao khát sự tự do hoà bình hơn bất kỳ ai đến thế giới với hy vọng rằng, “Đến một ngày không ai bảo chúng ta phải mặc hay không được mặc gì, phải làm gì hay không được làm gì". Đó không chỉ là ước mơ của điện ảnh, mà là ước mơ của một xã hội tự do.

>>Xem thêm: Liên hoan phim Cannes 2025 - Từ sự trở lại của Tom Cruise đến cuộc đối đầu của các dự án độc lập