The Art Corner Ponyo: Khi lòng tốt không giới hạn ở bất kỳ hình hài và độ tuổi

Ở thời điểm thực hiện Ponyo, vì nghĩ rằng đây chính là bộ phim cuối cùng trong sự nghiệp của mình trước khi về hưu, đạo diễn huyền thoại Hayao Miyazaki đã dốc hết tâm sức để thực hiện một bộ phim mà trong đó, sức mạnh của phép thuật dường như là bất tận - giống như trí tưởng tượng siêu phàm của ông. Cốt truyện của Ponyo có vẻ giản đơn, nhưng ẩn chứa những điều rất đặc biệt. Ponyo có thể không phải là bộ phim xuất sắc nhất trong sự nghiệp của Miyazaki, nhưng nó vẫn đủ để chúng ta cảm thấy hạnh phúc ngập tràn khi thưởng thức.  

Ponyo kể câu chuyện giữa cô bé Brunhilde - con gái của thần biển Fujimoto và cậu bé Sosuke. Trong một lần lén cha dạo chơi gần bờ biển, Brunhilde bị kẹt vào một lọ thủy tinh và mãi không thoát ra được. Cậu bé Sosuke vô tình nhìn thấy chú cá bị mắc kẹt và giải cứu, đặt tên cho chú cá nhỏ là Ponyo. Ponyo vô tình liếm máu người nên dần mất đi phép thuật và trở thành con người. Trở về với đại dương sau khi bị vua cha bắt về, Ponyo lúc này đã nhờ đến sự trợ giúp của những người em để lên bờ tìm kiếm Sosuke trong hình hài một con người. Nhưng cô bé 5 tuổi lại không hiểu rằng chính việc mình trở thành người và lên bờ chính là một mối hiểm họa cho cả nhân loại, khiến mặt trăng gần lại với trái đất hơn. Và chỉ khi cô bé người cá này có được một tình yêu chân thành từ Sosuke, trái đất mới thoát khỏi mối nguy. 

Ponyo đã đánh thức đứa trẻ bên trong ta như thế nào? 

Nhiều bộ phim hoạt hình nổi tiếng xây dựng tính cách nhân vật, lồng ghép những thông điệp dựa trên trải nghiệm của người trưởng thành. Nhưng với Ponyo thì khác, Hayao Miyazaki chọn cách khai thác, xây dựng nhân vật dưới góc nhìn của những đứa trẻ. Ông đặt mình vào lối suy nghĩ của một đứa trẻ 5 tuổi. Những chi tiết trong phim phải được đứa trẻ thấu hiểu và cảm thấy vui rồi mới đến lượt người lớn.

Có một số chi tiết trong phim chúng ta vẫn chưa hiểu lý do tường tận: Tại sao việc Ponyo lên bờ lại khiến mặt trăng gần trái đất, hành tinh có nguy cơ bị diệt vong, tại sao Fujimoto từng là con người nhưng bây giờ ông lại trở thành vua biển cả… Sự mập mờ ấy tất nhiên không phải là thiếu sót trong cách triển khai mạch phim mà là dụng ý của chính Miyazaki: Cứ tạm bỏ qua cái cách suy nghĩ phải hiểu đến tận cùng khi xem phim của một người lớn đi đã, đây là một bộ phim dành thiếu nhi, hi vọng những người trưởng thành cũng sẽ xem phim cảm nhận chúng một cách thoải mái nhất. 

Mong muốn này của cha đẻ Spirited Away thể hiện rõ qua cách ông xây dựng nhân vật. Đầu tiên là Sosuke, khi gặp chú cá vàng bên bờ biển, Sosuke đã hết lòng yêu thương và bảo vệ loài vật này. Để rồi khi gặp lại Ponyo trong hình hài một bé gái, Sosuke vẫn tin tưởng đó là Ponyo của trước đây. Hai đứa trẻ sau đó nhanh chóng quấn quýt, chơi đùa cùng nhau. Tương tự, Ponyo không ngần ngại thể hiện lòng tốt với những người mà cô bé mới gặp lần đầu. Có lẽ bất kỳ đứa trẻ nào khi xem phim cũng hiểu được cách ứng xử của Sosuke và Ponyo. Vì trẻ con khác người lớn. Chúng không có hoài nghi, không dè dặt khi gặp người lạ ở lần đầu tiên. Đó là điều mà có lẽ khi trưởng thành, chúng ta vẫn mong một lần mình được vô tư lự như thế. 

Lòng tốt không giới hạn ở bất kỳ hình hài và độ tuổi

Khi bắt tay thực hiện Ponyo, đạo diễn Miyazaki cùng đội ngũ làm phim thêm vào những chi tiết lấy cảm hứng từ cốt truyện quen thuộc của Nàng Tiên Cá. Nàng tiên cá phải có được trái tim của hoàng tử thì mới có được tình yêu. Câu chuyện kết thúc tốt đẹp khi Sosuke cũng thật lòng yêu mến Ponyo, trái đất thoát khỏi mối nguy cơ diệt vong.

Có thể khán giả sẽ tự hỏi, Ponyo bây giờ chỉ mới 5 tuổi, nếu sau này lớn lên thì mọi chuyện có thay đổi hay không? Liệu Ponyo của hiện tại rất vui vẻ, nhưng sau này cô bé có thực sự thích nghi được trong thế giới loài người? 

Nhưng nếu để ý kĩ các chi tiết, bạn sẽ thấy rằng Ponyo chắc chắn sẽ là một người rất tốt dù ở bất kỳ hình hài và độ tuổi nào. Vì sao ư? Khi gặp một em bé đang đói sữa, Ponyo đã không ngần ngại cho đi bánh mình và nước uống. Khi em bé khóc, Ponyo không ngần ngại quay lại dỗ dành bằng cách đặc biệt của mình. Ponyo đã không ngần ngại cho đi những thứ mình thật sự thích - cũng là những thứ tốt nhất mình đang có. Chi tiết nhỏ thôi nhưng cũng đủ ta tin rằng cô bé nhất định sẽ sống thật tốt khi trưởng thành.

Thế giới của Ponyocó những đứa trẻ hồn nhiên, luôn yêu thương mọi người xung quanh vô điều kiện. Và trong thế giới đó, người lớn sẵn sàng tin tưởng trẻ con, kể cả khi chúng nói những thứ không tưởng. Mẹ Lisa là người quyết đoán, có phần cứng đầu. Nhưng cô luôn tin vào những điều tưởng chừng như rất điên rồ mà con trai mình đã kể: Việc con cá con trai mình nhặt được là một chú cá có phép thuật, việc Sosuke kể Ponyo chính là chú cá vàng nay đã biến thành người. 

Không chỉ vậy, người lớn trong bộ phim này còn tin tưởng vào hành động của những đứa trẻ. Nếu hai đứa trẻ 5 tuổi lái thuyền giữa một biển nước để đi tìm mẹ, ở ngoài đời người lớn sẽ nghĩ gì? Chắc chắn chính là lo lắng và gọi người lớn đến giúp đỡ để đưa hai đứa trẻ đến nơi an toàn. Nhưng trong Ponyo lại khác, mọi người luôn tin tưởng và ủng hộ Sosuke và Ponyo. Người thì chúc may mắn, người thì đưa cả nến cho cậu bé làm nhiên liệu để chuyến đi thuận lợi. 

Thế giới trong Ponyo cũng có những biến động. Có những cơn sóng thần trong hình dạng những chú cá khổng lồ tấn công thị trấn, có người cha Fujimoto ban đầu có hơi hướng của một nhân vật phản diện, nhưng sau cùng tất cả đều trở nên tốt đẹp. 

Tạm gác lại những lo âu, nghĩ suy của người trưởng thành để xem Ponyo, rồi chúng ta sẽ nhận ra đứa trẻ ngày xưa trong một phút giây đã trở lại trong hình dáng một người lớn.