Cuisine Tempeh – Quốc hồn của ẩm thực Indonesia

Khi nhắc đến nền ẩm thực Indonesia, nhiều người nghĩ ngay đến những món ăn đậm đà, nồng nàn hương vị của các loại gia vị truyền thống. Giữa vô vàn những đặc sản ấy, tempeh nổi bật bởi sự độc đáo trong hương vị và phương pháp chế biến. Không chỉ vậy, tempeh còn là lựa chọn cho lối sống lành mạnh và bền vững của người dân xứ vạn đảo.  

Món đậu nành lên men đặc trưng tempeh

Tempeh là sản phẩm được làm từ hạt đậu nành đã nấu chín, kết hợp với một loại men đặc biệt để lên men tự nhiên. Thành phẩm tempeh có màu trắng đục với kết cấu mềm mịn. Ấn tượng nhất là hạt đậu nành vẫn giữ nguyên hình dáng ban đầu. Điều này tạo nên hương vị đặc trưng, vừa thơm ngon vừa giàu dinh dưỡng. Với vị chua nhẹ, chút ngọt dịu, tempeh dễ ăn và rất linh hoạt trong chế biến thành nhiều món khác nhau. 

Tempeh có nguồn gốc từ đảo Java, Indonesia và đã xuất hiện từ hàng ngàn năm trước. Đến thế kỷ 17, thông qua con đường thuộc địa, tempeh được giới thiệu đến Hà Lan và sau đó lan rộng ra châu Âu. Ngày nay, tempeh dường như là nguyên liệu không thể thiếu trong các bữa ăn truyền thống của người Indonesia. Đối với người dân nơi đây, từ lâu món ăn này đã thành quốc hồn của ẩm thực Indonesia.

Giá trị dinh dưỡng của “siêu thực phẩm” tempeh

Tempeh được biết đến như một nguồn protein thực vật vượt trội, cung cấp đầy đủ các axit amin thiết yếu mà cơ thể không thể tự tổng hợp. Với hàm lượng protein cao, tempeh đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày, hỗ trợ phát triển và duy trì cơ bắp. Món ăn này đặc biệt phù hợp với người ăn chay, người tập luyện thể thao, hoặc những ai cần tăng cường đạm trong chế độ ăn. Đây là sự thay thế hoàn hảo cho các nguồn protein động vật, vừa lành mạnh vừa thân thiện với môi trường.  

Ngoài ra, tempeh còn chứa lượng lớn chất xơ và prebiotic, đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe tiêu hóa. Prebiotic giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn trong đường ruột, từ đó cân bằng hệ vi sinh vật và nâng cao khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng. Đối với những người thường gặp vấn đề tiêu hóa, việc bổ sung tempeh vào bữa ăn là cách đơn giản nhưng hiệu quả để cải thiện tình trạng này.  

Không dừng lại ở đó, tempeh còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch. Nhờ khả năng kiểm soát cholesterol và đường huyết, tempeh giúp giảm lượng cholesterol xấu (LDL) và duy trì mức cholesterol tốt (HDL), từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến tim mạch. Với chỉ số đường huyết thấp, tempeh cũng là lựa chọn an toàn cho những người cần kiểm soát đường huyết hoặc đang mắc bệnh tiểu đường.  

Hơn nữa, tempeh chứa một lượng canxi đáng kể, hỗ trợ xây dựng và duy trì hệ xương khớp chắc khỏe. Dưỡng chất này không chỉ giúp ngăn ngừa loãng xương mà còn giảm nguy cơ tổn thương xương khớp, đặc biệt cần thiết cho phụ nữ, người lớn tuổi hoặc những người có nguy cơ thiếu hụt canxi.  

Với những lợi ích nổi bật như không chứa hóa chất độc hại, hoàn toàn không có cholesterol, tempeh được xem là nguồn đạm sạch và tự nhiên, an toàn cho sức khỏe. Sự kết hợp giữa giá trị dinh dưỡng vượt trội và tính lành mạnh đã khiến tempeh trở thành một lựa chọn lý tưởng, phù hợp với mọi lứa tuổi và chế độ ăn uống, mang lại những giá trị lâu dài cho sức khỏe của bạn.

Cách chế biến tempeh truyền thống “chuẩn” Indonesia

Để tạo ra một mẻ tempeh đạt chuẩn, người Indonesia luôn chú trọng từng bước thực hiện, đảm bảo chất lượng từ khâu chọn nguyên liệu đến quá trình lên men. Đầu tiên, đậu nành được chọn lọc kỹ càng, loại bỏ những hạt lép, hạt hỏng để đảm bảo độ đồng nhất và chất lượng của thành phẩm. Sau đó, đậu được ngâm nước, rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn, đồng thời tách vỏ một cách cẩn thận. Việc tách vỏ này giúp tempeh sau khi hoàn thành có kết cấu mịn màng, dễ lên men hơn.

Tiếp theo, đậu nành được nấu chín trong khoảng 45 phút, đến khi hạt đậu trở nên mềm nhưng không bị nát. Đây là giai đoạn quan trọng để đảm bảo đậu giữ được độ ẩm cần thiết cho quá trình lên men. Sau khi nấu, đậu được để nguội và ráo nước, chuẩn bị cho bước trộn men.

Giai đoạn trộn men đòi hỏi sự tỉ mỉ và chính xác. Đậu chín được trộn đều với men tempeh và một ít giấm, giúp tạo môi trường axit nhẹ, ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn không mong muốn. Hỗn hợp này sau đó được cho vào khuôn, dàn đều để tạo hình, đảm bảo không khí có thể lưu thông giữa các hạt đậu.

Cuối cùng, khuôn tempeh được đặt ở môi trường nhiệt độ ổn định từ 30-38°C trong vòng 1-2 ngày để lên men. Trong khoảng thời gian này, men tempeh phát triển, kết nối các hạt đậu nành lại với nhau thành một khối vững chắc. Khi quá trình lên men hoàn tất, tempeh sẽ có mùi thơm nhẹ đặc trưng, màu trắng ngà với lớp phủ men mềm mịn.

Thành phẩm đạt được sẽ là một khối tempeh đầy dinh dưỡng, sẵn sàng chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn. Sự kỳ công trong từng bước làm tempeh không chỉ phản ánh tay nghề khéo léo của người Indonesia mà còn là niềm tự hào về một món ăn truyền thống độc đáo.

Một vài món ăn chế biến từ tempeh 

Canh tempeh rau củ

Canh tempeh rau củ là món ăn lý tưởng cho những ai yêu thích hương vị tự nhiên và theo chế độ ăn lành mạnh. Sự kết hợp giữa tempeh mềm béo, các loại rau củ giòn ngọt như cà rốt, su su, củ sắn, cùng nấm rơm thơm bùi mang đến một bát canh thanh mát, dễ ăn và đầy đủ dinh dưỡng.

Tempeh xào ngũ sắc

Món tempeh xào rau củ không chỉ gây ấn tượng bởi hương vị đậm đà mà còn bởi màu sắc rực rỡ của các nguyên liệu như cà rốt, bắp non, thơm, và đậu que. Những sắc màu tươi tắn này tạo nên một món ăn bắt mắt và hấp dẫn. Tempeh được xào cùng rau củ, nêm nếm với dầu hào chay, nước tương và chút tương ớt, mang lại hương vị hài hòa, thơm ngon. 

Tempeh chiên nước mắm

Tempeh chiên giòn với lớp vỏ vàng ươm, bên trong mềm mịn, được phủ thêm lớp sốt đậm đà làm từ nước mắm chay, đường và tương ớt, tạo nên hương vị hấp dẫn khó cưỡng. Khi thưởng thức, vị giòn rụm của tempeh hòa quyện cùng sự đậm đà, cay ngọt của nước sốt, làm món ăn trở nên hoàn hảo. Món này đặc biệt ngon khi ăn kèm cơm nóng, là sự lựa chọn tuyệt vời cho bữa cơm gia đình.

Kimbap tempeh

Lấy cảm hứng từ phong cách Hàn Quốc, tempeh được biến tấu đầy sáng tạo khi cuộn trong lá rong biển cùng cơm dẻo và các loại rau củ tươi. Tempeh chiên vàng, giòn nhẹ, kết hợp với vị ngọt tự nhiên của cà rốt và độ giòn sần sật của đậu que, tạo nên một món ăn vừa ngon mắt vừa ngon miệng. Khi chấm cùng nước tương, món ăn mang đến sự hòa quyện tinh tế giữa hương vị Đông Nam Á và nét đặc trưng của ẩm thực Đông Á. 

Tempeh trộn rau củ

Món salad này mang đến sự kết hợp hoàn hảo giữa tempeh chiên giòn, bông cải xanh tươi mát và khoai tây mềm mịn, được phủ lên lớp sốt mè rang thơm ngon. Mặc dù là món ăn đơn giản, nhưng hương vị lại rất hấp dẫn và dễ ăn. Rau củ luộc vừa chín tới, giữ được độ giòn và ngọt tự nhiên, khi trộn cùng tempeh chiên giòn và sốt mè rang đậm đà, tạo nên một sự kết hợp hoàn hảo. Đây là món ăn tuyệt vời cho những ngày muốn đổi vị, vừa nhẹ nhàng lại giàu dinh dưỡng.

>> Xem thêm: Nghệ thuật lên men: “ngôi sao” mới của thế giới ẩm thực