The Art Corner Atonement: Có những sai lầm không thể sửa chữa

Tình yêu là dòng chảy tưới mát tâm hồn nhưng cũng có thể khiến lý trí con người trở nên mù mờ và sẵn sàng làm những chuyện nhẫn tâm để rồi phải ân hận suốt đời. Đó chính xác là tinh thần của bộ phim Atonement.

Tác phẩm ra mắt năm 2007 của đạo diễn Joe Wright được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của Ian McEwan. Bộ phim nhanh chóng nhận “cơn mưa” lời khen từ khán giả và giới mộ điệu. Bằng chứng, Atonement đã xuất sắc ẵm trọn giải Quả cầu vàng cho “Phim chính kịch hay nhất” và giải Oscar cho “Nhạc phim xuất sắc nhất”.

Atonement lấy bối cảnh tại miền quê Shropshire của nước Anh năm 1935. Nhân vật chính là cô bé Briony Tallis (Saoirse Ronan) – con gái của một gia đình trâm anh thế phiệt và mang nhiều hoài bão với văn chương. Ở tuổi 13, Briony đầy mơ mộng về cuộc đời và đặt nhiều kỳ vọng vào vở kịch đầu tay vừa hoàn thành kịch bản của mình. Tuy nhiên, niềm háo hức với “đứa con tinh thần” nhanh chóng bị dập tắt khi cô phát hiện ra mối quan hệ kỳ lạ giữa Cecilia (Keira Knightley) – chị ruột cô và Robbie Turner (James McAvoy) – con trai của người quản gia đã làm việc cho gia đình Briony suốt 20 năm.

“Sức nặng” của lời nói dối

Atonement được kể từ góc nhìn của Briony, nhân vật được cho là nguồn cơn của mọi bi kịch trong bộ phim. Cuộc sống qua đôi mắt của Briony không những đơn giản mà còn méo mó chính bởi sự ích kỷ và hành động tưởng chừng như thường tình ở một đứa trẻ.

Thoạt đầu, Briony cũng hồn nhiên như bao cô gái đồng trang lứa. Ôm giấc mơ trở thành nhà văn, Briony dành cả ngày ngồi bên máy đánh chữ. Cô gái nhỏ ấy đem lòng tương tư Robbie nhiều đến nỗi sẵn sàng nhảy xuống hồ nước chỉ để mong được anh chú ý nhiều hơn.

Tiếc thay, Robbie đã trao trọn con tim cho chị gái cô. Cecilia đương ở độ tuổi mơn mởn xuân thì cũng si mê chàng trai khôi ngô ấy. Chính điều này đã thổi bùng lên cơn giận giữ trong lòng Briony. Sự thánh thiện của cô dần biến mất khi cô đọc trộm lá thư Robbie viết cho Cecilia và tận mắt nhìn thấy những khoảnh khắc họ ngọt ngào bên nhau. Cộng với thiên kiến đã có từ trước, Briony vội kết luận Robbie là kẻ sở khanh.

Từ đây, bi kịch bắt đầu ập đến.

Briony thà mất đi người mình yêu thương cũng không muốn anh thuộc về người khác. Lời buộc tội của Briony cũng chính là phán quyết cuối cùng, đưa Robbie từ một thanh niên với tương lai đầy hứa hẹn, phải nhận tội oan và tiến vào chốn lao tù.

Sự chuyển biến trong nội tâm nhân vật Briony cũng chính là cách để đạo diễn đào xới vào tận cùng bản chất đa đoan của con người. Ranh giới giữa tốt - xấu vô cùng mong manh, ngay cả một đứa trẻ tưởng chừng non nớt cũng có thể vì sự tị hiềm vặt vãnh mà gây tổn hại đến người mình yêu thương. Sự đổi trắng thay đen của Briony là hệ lụy cho việc nhân vật này luôn nhìn đời qua khung cửa sổ hạn hẹp. Khi cô đặt dấu chấm hết cho cuộc đời người khác cũng là mở đầu cho chuỗi ngày dài sống trong ăn năn và hối hận.

Tòa án lương tâm là thứ đáng sợ nhất

Nhiều năm sau, những khung hình đầy chất thơ biến mất, thay vào đó là màu phim tăm tối cùng không gian ngột ngạt. Để thoát khỏi tù ngục, Robbie buộc phải khoác chiếc áo lính và bước chân ra chiến trường. Trước đó, anh đã có dịp tái ngộ Cecilia. Nhưng mọi thứ chẳng còn như xưa. Anh trở nên mặc cảm, ngượng nghịu, không còn tự tin đối mặt với cô gái của mình.

Ở khoảnh khắc Cecilia tiễn biệt Robbie lên đường sang Pháp, lời thề hẹn của Robbie chính là điều khiến người xem xúc động và day dứt mãi không thôi:

“Anh sẽ trở về với em, tìm gặp em và yêu em, cưới em và sống không hổ thẹn”.

Qua bộ phim, ta nhận ra rằng tình yêu của họ dù cao đẹp đến mấy cũng phải lùi bước trước hiện thực. Robbie phải dấn thân vào cuộc chiến anh không hề mong muốn và không rõ ngày trở về, Cecilia phải rời bỏ gia đình mình và sống cô độc trong sự đợi chờ vô vọng. Không thiếu những tác phẩm nói về cái bi trong tình yêu, nhưng cái bi của Atonement khiến người xem không những buồn thương mà còn phẫn uất trước hành động nông nổi khi xưa của nhân vật chính.

Vì vậy, dù cho Briony của năm 18 tuổi có làm việc cật lực và chọn làm y tá thực tập tại bệnh viện nơi chị gái từng công tác để giúp ích cho cộng đồng, sai lầm khi xưa của cô cũng không thể nào bôi xóa. Từ đầu đến cuối, không một ai đứng ra vạch trần lời vu khống của Briony và cô cũng chẳng đứng trước phiên tòa nào cả. Duy chỉ có tòa án lương tâm đã khiến cô bị đè trĩu bởi cảm giác tội lỗi và vĩnh viễn không thể hạnh phúc đúng nghĩa. Phải dành lời khen ngợi cho Romola Galai – nữ diễn viên thủ vai Briony khi trưởng thành. Khuôn mặt vô hồn, đôi mắt luôn trơ khấc cảm xúc chính là biểu hiện của bi kịch mà Briony tự giáng vào đời mình.

Có những sai lầm không thể sửa chữa

Tagline “Bạn chỉ có thể tưởng tượng sự thật” của bộ phim đã báo hiệu cho câu chuyện của cặp đôi trẻ. Tưởng tượng cũng là hành động gắn liền với nhân vật Briony. Chỉ có điều, khác với việc thêu dệt nên sự dối trá của ngày xưa, Briony khi về già (Vanessa Redgrave) đã dùng tưởng tượng như một cách để bù đắp cho mất mát mà bản thân gây ra. Cụ thể, khi đã là một nhà văn, bà đã vẽ nên một đoạn tình đẹp đẽ cho Robbie và Cecilia trong cuốn sách mang tên Atonement, cũng là tác phẩm văn học cuối cùng của bà.

Cái kết của bộ phim thực sự đã chạm đến đỉnh điểm của bi kịch. Ở đó, thật - giả lẫn lộn; và ở đó, hiện thực là thứ không thể thay đổi cùng những sai lầm phải trả giá quá đắt. 

Atonement không chỉ trọn vẹn về mặt nội dung mà còn hoàn hảo trong nghệ thuật dựng cảnh, âm thanh, màu sắc. Có lẽ mãi về sau, khán giả vẫn sẽ còn ấn tượng với chiếc đầm xanh ngọc lục bảo của Cecilia cũng như không quên được đôi mắt sâu thẳm như đại dương của Robbie. Bộ phim, quả thực như một bản tình ca bi thương về thân phận con người.

>> Xem thêm: Kiêu Hãnh Và Định Kiến: Tầng lớp thượng lưu trong góc nhìn trào phúng...