Cuisine 6 món ngon làm nên hương vị đặc trưng ngày Tết Đoan Ngọ

Không chỉ mang ý nghĩa xua đuổi tà khí và thanh lọc cơ thể, Tết Đoan Ngọ còn là dịp để cả gia đình quây quần bên mâm cúng tổ tiên, cùng thưởng thức những món ăn đậm đà bản sắc dân gian. Trong kho tàng ẩm thực ngày Tết này, có những món ăn tưởng như mộc mạc nhưng lại chứa đựng cả một hệ triết lý dưỡng sinh và phong tục lâu đời.

Rượu nếp 

Vào sáng sớm mùng 5 tháng 5 âm lịch, nhiều gia đình Việt bắt đầu ngày mới bằng việc ăn rượu nếp khi bụng còn đói. Người xưa quan niệm rằng hành động này sẽ giúp "diệt sâu bọ" trong cơ thể. Rượu có thể là nếp cẩm hoặc nếp cái hoa vàng được ủ men truyền thống, tạo nên vị nồng nhẹ, ngọt bùi và thơm lừng. Mỗi muỗng rượu nếp không chỉ là món ăn mà còn là một “phương thuốc” dân gian truyền từ đời này sang đời khác.

Bánh tro 

Tiếp nối hương vị dịu nhẹ của rượu nếp là bánh tro, một loại bánh giản dị nhưng mang đậm tinh thần thanh lọc. Bánh được làm từ gạo nếp ngâm trong nước tro của rơm rạ hoặc vỏ đậu, sau đó gói bằng lá chuối hoặc lá dong và luộc chín. Khi ăn, bánh có vị nhạt, mềm dẻo và thường chấm cùng mật mía để tăng hương vị. Không chỉ ngon miệng, bánh tro còn tượng trưng cho sự tinh khiết, giúp làm dịu cơ thể trong cái nắng tháng năm gay gắt.

Trái cây mùa hè 

Góp mặt trong mâm cúng là các loại trái cây chua ngọt đặc trưng của mùa hè như mận, vải, cóc, xoài, dứa hay dưa hấu. Những loại quả này vừa đẹp mắt, vừa có thể giúp “đuổi sâu bọ” bằng cách kích thích tiêu hóa, làm mát gan và giải nhiệt. Hơn thế, việc bày biện một mâm hoa quả đầy đặn còn là cách để thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và ước mong về một mùa hè an lành, sung túc.

Thịt vịt 

Không thể không nhắc đến thịt vịt, món ăn đặc trưng trong Tết Đoan Ngọ ở miền Trung và miền Nam. Theo Đông y, thịt vịt có tính hàn, rất thích hợp để giải nhiệt và bồi bổ cơ thể vào thời điểm giao mùa dễ sinh bệnh. Dù là cháo vịt, bún măng vịt hay vịt luộc chấm nước mắm gừng, thì mỗi món đều mang lại cảm giác sum vầy bên mâm cơm gia đình.

Xôi ngũ sắc 

Một trong những món ăn vừa ngon mắt vừa mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc chính là xôi ngũ sắc. Với năm màu tượng trưng cho ngũ hành – kim, mộc, thủy, hỏa, thổ – xôi ngũ sắc được nấu từ gạo nếp và nhuộm màu bằng lá cẩm, nghệ, gấc, lá dứa… Mỗi gam màu là một lời chúc: may mắn, bình an, phát đạt và đủ đầy. Món xôi không chỉ là thức cúng mà còn là biểu tượng của sự hài hòa âm dương trong đời sống người Việt.

Chè trôi nước 

Khép lại hành trình vị giác ngày Đoan Ngọ là chén chè trôi nước ngũ sắc – một món ăn truyền thống mang vẻ đẹp tròn đầy như chính ước nguyện của con người. Những viên chè tròn đều, dẻo thơm, nhân đậu xanh bùi bùi được thả trong làn nước cốt dừa béo ngậy, hòa quyện tạo nên dư vị ngọt ngào và bình yên. 

Tết Đoan Ngọ không chỉ là dịp lễ mang màu sắc tín ngưỡng mà còn là một bản hòa tấu ẩm thực dân gian vô cùng độc đáo. Những món ăn truyền thống ấy, dù đơn sơ, mộc mạc nhưng lại gói ghém cả một kho tàng văn hóa sống động.

>>Xem thêm: Tết Đoan Ngọ – Nét văn hóa không thể thiếu giữa mùa hè đất Việt