Reminiscence & Heritage Nhúm tí cốm dẻo thơm thức quà dân dã Hà Nội
Năm nay được mùa nhãn, y rằng mưa nhiều. Trời dịu kéo thu về đúng độ, những ngày đầu tháng 8 sáng mát trong, độ 7h nắng lên rỏ mật. Muốn đi ra đường buổi sớm, chạy xe gió luồn qua tóc, hít hà nốt vài làn hơi heo may vương qua trước khi bị nắng cuốn lên.
Sáng thu nắng vàng rỏ mật
Sáng thu ngắn lắm mà ngày thu cũng qua nhanh, chắc đẹp quá nên thường không có nhiều để thưởng. Mà cũng lạ, người ta chờ chiều hạ cho gió lộng triền đê thì tiết thu chỉ có ở buổi sáng, không phải sớm tinh sương mà độ 6-7h, có chút nắng, chút gió còn đẫm hơi sương nên lành lạnh, nền trời cao, trong xanh, nhìn vạn vật hữu hình, rõ đậm nét.
“Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội”
Gặp thu gặp cả cốm, cứ như combo mùa về. Cô bán cốm đã kịp quảy gánh đi chợ sớm từ bao giờ. Sà xuống bên nia cốm, chẳng cần phải bảo, cô tự khắc nhúm nắm cốm lá me, đụm vào lá sen rồi thắt lại bằng cọng rơm mới. Nhưng thực là muốn nấn ná thêm chút nữa, cố hít cho đẫy đà hương cốm mỗi lần tay cô xới xới nhúm nhúm cho khách, cứ thế hương như động cựa, thêm ngào ngạt. Mà lạ thay, hương cốm ngọt trong đã thành một loại mùi hương, không còn gắn với riêng cốm. Người ta gọi vị thơm của những quả chanh non là chanh cốm, những búp trà non từ miền núi cao Hà Giang, Tà Xùa rất ngon, quý được xao bằng tay, rồi hít thật sâu cái hơi trà ấy bảo thơm ngọt một vị cốm…vị ấy, nhẹ thoảng mà cảm một cách tinh tế mới thấy cho hết, trong hình dung muốn gọi tên hương cốm ấy hẳn là vị non xanh, ngọt lành.
Cô gái Hà Nội yêu cốm mà cũng nhiều vấn vương thu
Người Hà Nội, cả những người yêu Hà Nội dành cho cốm một tấm chân tình muốn quyện vào nhau mỗi độ thu về, khiến ai xa cũng nhớ, mà có khi chả cần xa, mùa về là đã xốn xang tìm kiếm. Mà chẳng có một nghi thức nào dành cho cốm, cốm là thức quà dân dã nhưng trân quý lắm, cũng chẳng biết ăn như nào thể hiện hết tình yêu hay trân trọng với cốm. Ngon nhất là đụm trong lá sen hay lá ráy để cốm được đượm vị, rồi dùng tay nhúm một chút xíu thả vào miệng nhai cho hết cái dẻo, cái ngọt của thứ lúa non đầu mùa. Cốm nào có cao sang nhưng thấy rõ đáng quý. Đặt nắm cốm nằm lòng bàn tay thôi để nhúm chút một, đâu cần thìa, dĩa hay đũa gì nhưng mà chất chứa bao ân tình:
“Vẫn hỏi lòng mình là hương cốm
Chả biết tay ai làm lá sen”
Nhẩn nha nhúm chút cốm dẻo như một món quà ngày thu
Hỏi ra thì cũng chẳng biết ăn cốm vào buổi nào, ngồi ăn ở đâu, bữa chính cũng không mà bữa nhỡ cũng không. Ngồi vui mà nhẩn nha ăn cốm trong những lúc gần bạn bè, mẹ cha, trong những câu chuyện vui ngày mới, thong thả, trong những tiếng cười lanh lảnh giữa nắng thu, gió thu. Có khi tay bốc, miệng nhai cho tới lúc vị ngọt tứa ra nơi đầu lưỡi mới quay ra thẩm bình cái vị dẻo thơm ấy, hẳn sẽ nhớ ngày xưa, khi còn là đứa bé con chờ bà chờ mẹ dúi vào tay cho nắm cốm mỗi khi đi chợ sớm về.
Kể ra thì cốm như thức quà của đất trời, quyện cả tiết thu, cả cái dãi dầm gió sương của bác nông dân, bao công của người làng nghề luộc, giã, nhặt, sàng… mới ra được thứ hạt xanh thạch ngọc, mỏng dẹt mà dẻo thơm tới thế.